Met het inhangen van de zesde en laatste schuif van de Bathse Spuisluis, rondden we in juli de renovatie van de sluis af. Het is een van de vele spuisluizen, die functioneren als de kranen van ons waternetwerk. We draaien hier continu aan om het waterpeil op orde te houden, de waterkwaliteit te reguleren en de veiligheid te borgen. Adviseur waterbeheer Leen Dekker legt uit hoe de spuisluizen werken en waarom we ze zo hard nodig hebben.
Leen Dekker, adviseur waterbeheer Rijkswaterstaat
Waterpeil en waterkwaliteit
‘Alleen al de Bathse Spuisluis heeft 4 verschillende functies’, begint Leen zijn verhaal. ‘De eerste is het spuien, ofwel afvoeren, van water uit de polders en Brabantse rivieren naar de Westerschelde. De Bathse Spuisluis kan tot wel 300.000 l water per seconde afvoeren en houdt zo het waterpeil op orde. Dat is belangrijk voor de scheepvaart, zodat de vaartuigen onder de vaste bruggen in het Schelde-Rijnkanaal door kunnen varen.’
Naast de waterkwantiteit, reguleert de Bathse Spuisluis ook de waterkwaliteit. ‘Via de schutsluizen dringt zout water het Volkerak-Zoommeer binnen. Dit gebeurt via kwel - opkomend grondwater - en tot voor kort door de Bathse Spuisluis. Daarom wordt vanaf het Hollands Diep zoet water in het meer gelaten via de Volkerak-inlaatsluis. Dit spoelt verzilt water via de Bathse Spuisluis weg. Dat is belangrijk voor de agrariërs, die het zoete water gebruiken om hun akkers te besproeien.’
'We hebben in een van de schuiven een doorgang gemaakt voor vissen'
Keren en vis migreren
De derde functie is een belangrijke voor de veiligheid. De Bathse Spuisluis maakt namelijk onderdeel uit van de primaire waterkering en keert het water van de Westerschelde als dit hoger staat dan op het Volkerak-Zoommeer. ‘Dat vinden wij al bijna vanzelfsprekend, maar zonder objecten als de Bathse spuisluis zou de waterstand op het Volkerak-Zoommeer zodanig kunnen oplopen, dat het overstromingen kan veroorzaken.’
Tot slot levert de Bathse Spuisluis een belangrijke bijdrage aan de vismigratie. ‘Veel vissen trekken vanuit de Westerschelde naar het Volkerak-Zoommeer om zich voort te planten. Als het hoog water wordt op de Westerschelde, gaat de schuif dicht en kunnen de vissen niet voorbij de sluis’, legt Leen uit. ‘Daarom hebben wij in een van de schuiven een doorgang gemaakt, waardoor ze toch het meer op kunnen zwemmen.’
Video: de laatste schuif op zijn plek
Met het inhijsen van de laatste schuif is op 6 juli 2020 de renovatie van de Bathse Spuisluis afgerond. Kijk mee hoe dat eraan toeging.
Robin Wisse districtshoofd Rijkswaterstaat: Vandaag wordt de laatste van 6 schuiven in de Bathse Spuisluis ingehangen. En daarmee is het renovatiewerk aan de Bathse Spuisluis afgerond.
Roy Schrijver adviseur waterbeheer Rijkswaterstaat: De Bathse Spuisluis bevindt zich helemaal ten zuiden van het Volkerak-Zoommeer. Het is eigenlijk het eindstation. Het Volkerak-Zoommeer wordt benut door scheepvaart en door de agrariers. Voor de scheepvaart houden we het Volkerak-Zoommeer op peil en voor de agrariers proberen we het zoet te houden. De guillotineschuiven van de Bathse Spuisluis waren aan vervanging toe, nadat bleek dat zout water binnendrong via de sluis. Door de renovatie dringt er geen zout meer op dit punt naar binnen en kunnen we het eenvoudiger zoet houden.
Paul Hardy projectleider KWS Aquavia: In de Bathse Spuisluis hebben we 6 schuiven vervangen. Het houtwerk compleet vervangen en de cilinders gereviseerd. Dus compleet uit elkaar gehaald, opnieuw in elkaar gezet en geoptimaliseerd. De renovatie is goed verlopen. Het heeft wel iets meer tijd gevergd als we van tevoren ingepland hadden. Dat heeft onder andere te maken met de schadebeelden aan de cilinders. Die waren iets meer dan we verwacht hadden. Dat konden we pas zien op het moment dat we ze uit elkaar haalden. En door de coronamaatregelen hebben we een tijdje stilgelegen, voordat we de juiste maatregelen konden treffen om het werk weer te hervatten.
Robin Wisse: We behalen vandaag een belangrijke mijlpaal in de grote onderhoudsopgave. Met het gereedkomen van de Bathse Spuisluis is het eerste project in die onderhoudsopgave afgerond. De komende 10 jaar hebben we nog heel veel renovatiewerk te doen op sluizen en bruggen binnen het areaal van Rijkswaterstaat Zee en Delta.
We geven de hydraulische installaties, die ervoor zorgen dat de sluisdeuren open en dicht kunnen, een upgrade
Groot onderhoud nodig
De noodzaak aan spuisluizen ontstond in de jaren 80, toen alle zeegaten werden afgedamd in het kader van het Deltaplan. De spuisluizen, scheepvaartsluizen en doorlaatsluizen houden de verbinding met de zee in stand. Dit is in het belang van zowel de scheepvaart als de afvoer van water. Sommige schutsluizen, zoals de Krammersluizen, Sluis Terneuzen en Zandkreeksluis kunnen ook spuien.
Na ruim 30 jaar is er naast het reguliere onderhoud aan al deze sluizen, ook groot onderhoud nodig. Na de Bathse Spuisluis en de Flakkeese Spuisluis is de Brouwerspuisluis aan de beurt. We geven de hydraulische installaties, die ervoor zorgen dat de sluisdeuren open en dicht kunnen, een upgrade. Vernieuwen de beschermlaag van de schuiven. En vervangen de damwanden aan de zijde van het Grevelingenmeer. Al deze werkzaamheden staan gepland tussen 2022 en 2026.
In diezelfde periode willen we ook starten met de bouw van het nieuwe doorlaatmiddel in de Brouwersdam. Deze doorlaat moet door het uitwisselen van zo’n 1.000 m3 water per seconde een grotere getijslag terugbrengen in het Grevelingenmeer. De verse aanwas van zout water zou de waterkwaliteit zo weer op orde kunnen brengen. En dat heeft weer een positief effect op het onderwaterleven dat nu kampt met een zuurstoftekort.
Bekijk voor een overzicht van alle werkzaamheden aan de bruggen, sluizen, wegen en waterwerken in Zeeland onze projectpagina Rijkswaterstaat.nl/bereikbaarzeeland. En abonneer u op onze nieuwsbrief. Zo ontvangt u 4 keer per jaar automatisch het e-zine met de belangrijkste updates.
