Eigen uitvoering Rijkswaterstaat

Voor de eigen Rijkswaterstaat-organisatie voert Bodem+ de zogenaamde landelijke taken uit: niet alleen de advisering aan regionale diensten, projectorganisaties en programma's zoals Ruimte voor de Rivier. Maar ook de ontwikkeling van kaders, kennis en innovaties die betrekking hebben op grondstromen, bagger, grondwater, (water)bodem en ondergrond. Bodem+ wordt ook steeds meer benaderd vanuit een integraal perspectief op de doelen van Rijkswaterstaat (RWS): droge voeten, schoon water, mobiliteit én duurzame leefomgeving.

Bereikte hoofddoelen en resultaten

Bodem+ ondersteunde de hoofdprocessen van RWS. Het ging met name om Aanleg en Onderhoud (gericht op de uitvoering van projecten) en Omgevings- en Assetmanagement (gericht op Rijkswaterstaat-regio’s).

Deze ondersteuning bestond uit:

  • specialistische advisering op het gebied van bodem, grondwater, ondergrond, bouwstoffen, grond- en baggerstromen;
  • het ontwikkelen en onderhouden van Rijkswaterstaat-kaders en –kennis;
  • het signaleren en ontwikkelen van innovaties, en zorgen dat deze klaar voor de markt zijn;
  • het ontwikkelen en beheren van instrumenten.

De belangrijkste producten die we leverden

Bodem+ voerde 15 voortoetsen bodem en/of grondwater uit bij verkenningen en planuitwerkingen van infrastructurele werken door RWS. Ook adviseerden we bij grote baggerwerken, zowel voor kwantiteit (beheer en aanleg vaargeulen, voorspelling baggerhoeveelheden Waddenzee) als kwaliteit (onderzoek, toepassing normering, toepassings- en verwerkingsmogelijkheden).

Voor grondverzet bij de Ruimte voor de Rivier-projecten, die uitgevoerd worden, vervulde Bodem+ een belangrijke adviserende rol. We coördineerden in 2016 ook de monitoring van het gebruik van AVI-bodemas (Afvalverbrandingsinstallatie) onder Rijkswegen. Momenteel zijn in totaal 24 IBC-werken in beheer bij RWS.

In een verkenning naar de consequenties van geïnduceerde aardbevingen in Groningen op infrastructuur en waterkeringen zijn nieuwe inzichten verkregen. 10 kritische objecten zullen aanvullend geïnspecteerd worden. Ook is er door RWS een standpunt ingenomen ten aanzien van nationale regelgeving.

Het Expertisecentrum Bodem (ECB) hield het interne kennisnetwerk en de kennisoverdracht binnen RWS in stand en organiseerde 4 platformbijeenkomsten.

Bodem+ is samen met GPO betrokken bij de verdere ontwikkeling van het ijzeroerprocedé door Deltares. Dit is bedoeld voor toepassing onder kanalen en een verkenning voor gebruik in de droge infrastructuur. Door ijzer, mangaan en kalk in vloeibare vorm in de bodem te brengen, kunnen waterremmende schermen gecreëerd worden. Deze zijn te vergelijken met de werking van natuurlijke oerbanken. Uit verkennend onderzoek bleek dat de innovatieve methode vanuit de oliewereld (glasvezelkabel) gebruikt kan worden voor het direct meten van grondwaterstroming. Dit biedt kansen voor verbetering van grondwatermodellen en voor controle van de werkzaamheden van aannemers.

We gaven de ontwikkeling van grondwatermodellen, als onderdeel van het nationaal hydrologisch instrumentarium, verder vorm. Vooral de samenwerking met waterschappen in het AZURE-project. Verder droeg Bodem+ met grondwaterexpertise bij aan uitvoeringsprojecten van de Kaderrichtlijn Water (KRW) en het hoofdvaarwegennet (IJsselmonding, Wilhelminakanaal, Twentekanalen).

Een verkenning naar de toestand van de gronddekking op het areaal rivierkruisende leidingen rondden we eind 2016 af. Als vervolg kregen we een nieuwe opdracht. We gaan, met exploitanten van buisleidingen met gevaarlijke stoffen alle kruisingen in beeld brengen (voor eind 2018). En we nemen maatregelen als dat nodig is.

We voerden een quickscan uit naar de grondwaterrisico’s in Rijkswaterstaat-projecten. Met de resultaten deden we verbetervoorstellen waarmee we deze risico’s in de toekomst beter kunnen voorkomen en beheersen. Het valt ons op dat deze kennis steeds belangrijker wordt binnen onze organisatie.

We hebben binnen RWS verdere stappen gezet in de uitwerking op het gebied van duurzaamheid. We hebben bijvoorbeeld rond het thema Natuurlijk Kapitaal studies en pilots opgezet. Ook vervulde Bodem+ een belangrijke functie als het gaat om het inbrengen en halen van kennis in nationale en internationale netwerken. We deden dat vanuit het perspectief van een beheerder van infrastructuur en een opdrachtgever in de grond-, weg en waterbouw-sector (GWW-sector).