In het project Demen-Dieden ontstaat een prachtig natuurgebied, waarbij ruim 3 km bedijkte Maas transformeert naar een natuurlijk ingerichte rivier met lagere uiterwaarden, natuurvriendelijke oevers en ondiepe geulen. Een mooi voorbeeld van hoe ecologisch herstel en hoogwaterveiligheid hand in hand kunnen gaan.
‘Het ligt voor de hand dat we samen optrekken’
Nu nog stroomt de Maas er in een min of meer rechte lijn, ingedamd door basaltstenen en omgeven door agrarisch land. Straks ontstaat er een waardevol landschap met dynamische riviernatuur. Een gebied waar vogels, vissen, waterplanten en macrofauna volop de ruimte krijgen. De herinrichting van Demen-Dieden maakt deel uit van het programma MeerMaas van Natuurmonumenten, waarbij de uiterwaarden van de Maas op diverse plekken als riviernatuurgebied worden ingericht.
Samen optrekken
Bij veel van deze projecten, ook bij Demen-Dieden, trekken Natuurmonumenten en Rijkswaterstaat samen op. ‘Logisch’, aldus Wim van der Heijden, omgevingsmanager Kaderrichtlijn Water Maas van Rijkswaterstaat Zuid-Nederland. ‘Natuurmonumenten is voor een groot deel eigenaar van de gronden en Rijkswaterstaat van de oeverstrook. Het ligt voor de hand dat we samen optrekken, omdat we voor wat betreft de natuurontwikkeling hetzelfde doel hebben: herstel van riviernatuur.’
‘Er ontstaat een verlaagde uiterwaard met nevengeulen met ruimte voor natuurlijke oevers langs de Maas’
Biodiversiteit
Het is de bedoeling dat er straks een aaneengesloten, robuust, rijk gestructureerd en riviergebonden natuurgebied met veel biodiversiteit komt te liggen. ‘Door geulen te graven, uiterwaarden te verlagen en de oevers natuurvriendelijker te maken, ontstaat er een verlaagde uiterwaard met nevengeulen met ruimte voor natuurlijke oevers langs de Maas ’, vertelt Fons Mandigers, gebiedsmanager bij Natuurmonumenten. ‘Dankzij de geulen komt er weer ondiep water met verschillende stroomsnelheden en een variatie aan flora en fauna in het gebied.’
Beter in balans
Het is juist deze biodiversiteit die voor een betere ecologische waterkwaliteit zorgt: door een rijke variatie aan soorten is het waterecosysteem meer in balans en kan zo beter tegen een stootje. Dat de maatregelen ook bijdragen aan een betere bescherming tegen hoogwater, is in dit geval mooi meegenomen. Van der Heijden: ‘Primair doel voor Rijkswaterstaat bij dit project is een goede ecologische waterkwaliteit, maar het aanleggen van de geulen en het afgraven van de uiterwaarden verbeteren ook de doorstroming bij hoogwater.’
Kleiwinning
Met de klei die vrijkomt bij het afgraven van de uiterwaarden en het aanleggen van de geulen, kan de uitvoering van het project voor een flink deel worden bekostigd. Mandigers: ‘De klei wordt afgezet in de markt. Die wordt gebruikt voor bijvoorbeeld dijkversterking, maar ook als grondstof voor bakstenen. In totaal gaat het om ruim 1 miljoen kuub klei. Dat kan niet ineens in de markt worden afgezet, dus de realisatie moeten we alleen al om die reden over meer jaren verspreiden. De realisatie zal daarom waarschijnlijk 10 jaar duren.’
Lees hier het uitgebreide artikel.
