Vlot en veilig verkeer over het water

Ook in 2024 werkte Rijkswaterstaat aan vlot en veilig verkeer op het hoofdvaarwegennet. Dat doen we door onze bruggen, stuwen en sluizen zo te bedienen dat vaarweggebruikers dagelijks vlot kunnen doorvaren en door ze verkeer- en nautische informatie te leveren. Ook het aanleggen, onderhouden en verbeteren van vaarwegen, oevers, sluizen en bruggen is onze taak.

Beheer en onderhoud

Vooral het ‘verjongen’ van het hoofdvaarwegennet kreeg in 2024 veel aandacht. Het merendeel van de sluizen, bruggen en andere objecten in het hoofdvaarwegennet is namelijk gebouwd tussen 1920 en 1970. Een steeds groter deel daarvan is dringend toe aan groot onderhoud of vernieuwing.

De Spijkenisserbrug is zo’n brug. In 2024 zijn we begonnen met het vernieuwen van alle technische systemen en installaties van deze brug. Daarnaast hebben we in het voorjaar van 2024 de asfaltlaag vernieuwd. Het nieuwe asfalt is lichter van kleur en wordt daardoor minder snel warm. Samen met de vernieuwde voegovergangen is de brug hierdoor bij hitte in de zomer minder gevoelig voor storing door het uitzetten van het metaal. De brug hoeft daardoor minder snel te worden gekoeld.

Ook de veerhavens in het Waddengebied zijn toe aan renovatie en onderhoud. Zo hebben we de veerdam van Schiermonnikoog en de veerhaven bij Harlingen gerenoveerd. En we zijn gestart met het onderhoud van de veerhavens van Texel, Den Helder en Terschelling, evenals de veerdammen op Lauwersoog en Holwert. Door deze renovaties en onderhoudswerkzaamheden verbeteren we zowel de veiligheid als de uitstraling van de veerhavens.​

Indrukwekkende projecten

In 2024 werkten we aan een aantal indrukwekkende projecten op onze vaarwegen, zoals aan de Nieuwe Sluis in Terneuzen. Op 11 oktober werd dit huzarenstukje onder de sluizen feestelijk ingewijd door koning Willem-Alexander en de Belgische koning Filip. De verwachting is dat de laatste werkzaamheden in het voorjaar van 2025 worden afgerond en de proefvaarten starten. Aansluitend daarop wordt de Nieuwe Sluis gefaseerd in gebruik genomen. De sluis maakt, samen met de Westsluis en de Oostsluis, deel uit van de Noordzeesluizen. In 2023 passeerden 56.000 schepen dit sluizencomplex. Naar verwachting groeit dit aantal tot 96.000 in 2040.

Een ander groot en zeer bijzonder project is de verruiming van het Julianakanaal tussen Berg en Obbicht. Over een lengte van ongeveer 4 km werd het kanaal drooggelegd, zodat de verruimingswerkzaamheden veilig kunnen plaatsvinden. De verruiming is noodzakelijk om het Julianakanaal, een belangrijke scheepvaartroute naar havens in België, Duitsland en Nederland, geschikt te maken voor grotere schepen. In 2025 is de verruiming voltooid.

Verkeersmanagement

Bij Rijkswaterstaat gaan het plannen van het groot onderhoud aan de vaarwegen en het regelen van het scheepvaartverkeer hand in hand. Rijkswaterstaat beheert 12 verkeersposten, 86 sluiscomplexen en 109 beweegbare bruggen. Vanuit al die bedieningsruimtes en met onze patrouilleschepen werken we aan ‘corridormanagement’: een soepele reis van A naar B, met zo min mogelijk wachttijden.

Dienstverlenend werken

We verbeteren voortdurend onze dienstverlening op het gebied van informatievoorziening. Zo hebben we in 2024 op basis van feedback van schippers een gebruikersvriendelijkere versie gelanceerd van vaarweginformatie.nl. Daarop vinden schippers alle informatie over waterstanden, ligplaatsen, stremmingen, het weer en nog veel meer. Hierdoor kunnen zij hun reis beter plannen en aanpassen.

Daarnaast werken we samen met andere Europese landen aan Euris: een internationaal platform waarmee schippers toegang krijgen tot scheepvaartinformatie van alle landen die zij tijdens hun reis passeren.

Ook op andere manieren faciliteren we de binnenvaart. In 2024 openden we in de Boven-Rijn bij het Gelderse Spijk bijvoorbeeld een overnachtingshaven voor binnenvaartschippers. Naast 50 reguliere ligplaatsen zijn er 2 ligplaatsen voor duwschepen met duwbakken en speciale ligplaatsen voor schepen met een gevaarlijke lading. De haven beschikt daarnaast over voorzieningen zoals walstroom, een auto-afzetsteiger en parkeerplaatsen.

Niet zo vlot en veilig (door)varen

Op het water is het, net als op ons wegennet, drukker geworden. Dat heeft geleid tot meer aanvaringen van binnenvaartschepen met stuwen, bruggen en sluizen. In 10 jaar tijd zien we een stijging van 10%.

In de nacht van 4 september botsten 2 binnenvaartschepen op elkaar nabij de Kreekraksluizen in het Schelde-Rijnkanaal. Daarbij raakten 2 mensen gewond en liepen de schepen flinke schade op aan de romp. Op 16 juli raakte een vrachtschip ter hoogte van het Maas-Waalkanaal een krib, waarna het zonk en moest worden gelicht. En in oktober botste een vrachtschip tegen stuw Borgharen, waardoor de scheepvaart een week gestremd was tussen Born en Ternaaijen. Benieuwd hoe die week verliep en de situatie werd opgelost? In dit artikel van het jaarbericht lees je het verhaal.

Handhaving op het water

Naast het feit dat het drukker wordt op de vaarwegen zijn veel recreanten onervaren schippers. Dit kan gevaarlijke situaties opleveren op de vaarweg. Dus is meer bewustwording voor de vaarregels essentieel voor de veiligheid en het plezier van alle watergebruikers.

Rijkswaterstaat herhaalt ieder jaar aan het begin van het recreatieseizoen het belang van het hanteren van de vaarregels met een grote handhavingsactie. In het pinksterweekend van 2024 kwamen 18 mobielverkeersleiders van Rijkswaterstaat uit het hele land samen op de Oosterschelde en het Veerse Meer. Door controles uit te voeren bij recreatievaarders en het gesprek met hen aan te gaan, hebben zij aandacht gevraagd voor veilig varen op rijksvaarwegen.