Floating Car Data (FCD); wat is het, wat kunnen we ermee, waar gebruiken we het voor en wat is de potentie? Is het op den duur mogelijk data uit lusdetectie te vervangen door de data afkomstig van de weggebruiker, of heeft een mix van verschillende databronnen de toekomst? Een gesprek met Martien Adema, Arnold van Veluwen en Pieter van der Veen.
“Als ik mijn auto mijn navigatiesysteem aanzet – Flitsmeister bijvoorbeeld – of mijn mobiele telefoon gebruik, dan registreert de aanbieder van de app elke paar seconden mijn locatiegegevens. Natuurlijk moet ik dan wel toestemming hebben gegeven voor het gebruik van mijn data”, legt Martien Adema van Rijkswaterstaat uit. “Met die data is het mogelijk te zien waar ik ben en hoe snel ik rijd. De aanbieders van de app maken op basis van die data verkeersinformatie voor alle wegen in Nederland. De weggebruiker krijgt die informatie vervolgens weer voorgeschoteld op een kaart. Bijvoorbeeld in een app of een navigatiesysteem. Zo is een gebruiker altijd goed geïnformeerd over bijvoorbeeld files en adviessnelheden.”
Verschillende typen FCD
- Individuele voertuiggegevens op seconde niveau. En dat is altijd positie en tijdstip, soms snelheid (maar dat kun je ook afleiden).
- Minuut gemiddelde gegevens van alle voertuigen die een wegvak passeren/er in aanwezig zijn. Dit is geanonimiseerde data. Vaak is er een drempel van het aantal voertuigen dat door een wegvak gegaan moet zijn om tot een meetwaarde te komen.
- Triggers op basis van de FCD dat er iets aan de hand is, bijvoorbeeld filestaartbeveiliging of een incidentmelding.
- Informatie op basis van FCD – bijvoorbeeld reistijden of herkomst-bestemmingsverkeer.
Ook zicht op wegen zonder detectielussen
Rijkswaterstaat en de andere wegbeheerders – provincies en gemeenten – maken ook graag gebruik van de data die marktpartijen verzamelen. Het Nationaal Dataportaal Wegverkeer (NDW) koopt die data voor de wegbeheerders in bij partijen die via hun apps en devices data verzamelen. Pieter van der Veen, bij Rijkswaterstaat medetrekker van de Netwerkdienst Reis- en Routeinformatie: “Het grote voordeel voor Rijkswaterstaat is dat daarmee ook data beschikbaar komt voor die delen van het netwerk waar geen detectielussen liggen die de passages van voertuigen registreren. Daarmee heeft Rijkswaterstaat ineens voor het gehele rijkswegennet een beeld van de doorstroming van het verkeer, terwijl dat met lussen beperkt is tot ongeveer de helft van het wegennet.”
“Het grote voordeel voor Rijkswaterstaat is dat daarmee ook data beschikbaar komt voor die delen van het netwerk waar geen detectielussen liggen die de passages van voertuigen registreren.”
Probe Vehicle Data
Een heel ander type data dan Floating Car Data is Probe Vehicle Data. Daarbij gaat het om data uit sensoren die in auto’s zijn ingebouwd en naast positie en snelheid bijvoorbeeld informatie leveren over het opblazen van een airbag, het activeren van ruitenwissers, of het slippen van banden. Deze data komt terecht bij de autofabrikanten die de gegevens weer kunnen delen met andere partijen, zoals het NDW. Probe Vehicle data maakt ongetwijfeld in de toekomst veel nieuwe toepassingen mogelijk. De ontwikkeling staat echter nog in de kinderschoenen.
Aansturing DRIP’s op basis van FCD
“FCD kent verschillende toepassingen”, maakt Adema duidelijk. “Zo kunnen we FCD bijvoorbeeld gebruiken om file-informatie te maken met een goede landelijke dekking. Daar hebben we het NDW een opdracht voor gegeven. En via FCD kunnen we aan de weggebruiker een beeld van de real-time doorstroming presenteren. Een ander voorbeeld? Heel lang hebben we de Dynamische Routeinformatiepanelen (DRIP’s) die boven de weg hangen en de weggebruiker van routeinformatie voorzien, aangestuurd op basis van voornamelijk lusdata. Maar inmiddels draait al bijna de helft van die DRIP’s op FCD. Komend voorjaar zetten we alle DRIP’s over naar FCD.”
“Inmiddels draait al bijna de helft van die DRIP’s op FCD. Komend voorjaar zetten we alle DRIP’s over naar FCD.”
Viewer in verkeerscentrale
Ook in verkeerscentrales wordt FCD gebruikt om via de presentatie op een beeldscherm (viewer) de actuele situatie op de wegen te tonen. Van Veluwen, onder meer trekker van de Netwerkoptimalisatie bij RWS: “Het idee daarachter is de mensen in verkeerscentrales in staat zijn om eerder te handelen. We hebben in verkeerscentrales nu een front-office die zogeheten crowdsourcings-data verifieert; mensen kunnen via de verkeersinformatie-app die ze gebruiken vaak een ongeval of een incident melden. FCD helpt hen vervolgens een beeld te krijgen van het verkeerspatroon op de plek waar de melding uit de app vandaan kwam. Wanneer op een bepaald weggedeelte de snelheid veel lager ligt dan normaal, kan dat een indicatie zijn dat er iets aan de hand is. Een wegverkeersleider kan dan besluiten de situatie met een wegkantcamera te bekijken, of er een weginspecteur of berger naartoe te sturen.”
Omleidingsscenario’s
“Daarnaast kan een wegverkeersleider op basis van FCD vanuit de verkeerscentrale een omleidingsscenario inzetten, waarmee de weggebruiker dan via DRIP’s over route en reistijd wordt geïnformeerd”, vervolgt Van Veluwen. “Overigens kun je ten behoeve van het inzetten van die scenario’s nog een stap verder gaan door een afwegingsalgoritme op basis van FCD de snelste route te laten bepalen, wellicht voor een deel ook via het wegennet van provincies en gemeenten.” Nog weer een andere toepassing is het evalueren van het effect van bijvoorbeeld wegwerkzaamheden op de doorstroming van het verkeer. Adema: “We zijn nu een tool aan het ontwikkelen waarmee we op basis van FCD kunnen terugkijken in de tijd: wat was de reistijd en hoeveel file heeft er gestaan. Voor verkeerskundigen levert zo’n evaluatie belangrijke informatie op waarvan je iets kunt leren voor een volgende keer dat je werkzaamheden gaat uitvoeren.”
Beleidsinformatie
“FCD levert ook een goede basis voor beleidsinformatie over filevorming en vertragingen”, vult Van der Veen aan. “Die informatie komt nu voornamelijk tot stand op basis van lusdata. Maar die detectielussen dekken maar de helft van het land. Door ook gebruik te maken van FCD, wordt die beleidsinformatie completer voor bijvoorbeeld het noorden van Nederland.”
“FCD levert een goede basis voor beleidsinformatie over filevorming en vertragingen.”
Incidentdetectie via FCD
"Bij de data die we nu via de NDW inkopen, gaat het om zogeheten minuutgegevens", vertelt Adema. “Dat levert een beeld van gemiddelde snelheden op een bepaald weggedeelte. Je wilt kunnen zien dat voertuigen plotseling afremmen of stilvallen”, haakt Van Veluwen aan. “Momenteel loopt er een pilot met het gebruik van dergelijke data voor incidentdetectie. Hoe eerder je een incident waarneemt, hoe eerder je de weg veilig kunt stellen. Het volgen van een individueel voertuigspoor leidt overigens wel tot veel valse meldingen. Heel veel mensen blijken gewoon langs de kant van de weg te stoppen zonder dat er iets aan de hand is. Maar door die meldingen vervolgens te combineren met crowdsourcingsdata hebben we meer zekerheid dat er echt iets is gebeurd en we het Incident Management moeten opstarten.”
Combinatie van technieken levert het beste beeld
Maakt het gebruik van FCD lusdetectie uiteindelijk overbodig? Adema: “Lussen hebben hun toegevoegde waarde. Met FCD kunnen we niet al het verkeer tellen, met lussen wel. En dat is bijvoorbeeld nodig voor het openen van spitsstroken of het berekenen van de geluidsbelasting. Ik kan me voorstellen dat we uiteindelijk wel met veel minder lussen toekunnen.” Adema: “Ik geloof zelf meer in een mix van verschillende databronnen die beschikbaar zijn. Naast lussen en FCD zijn dat bijvoorbeeld slimme camera’s en wellicht in de toekomst ook Probe Vehicle Data waarmee de auto zelf via allerlei sensoren informatie levert over wat er op de weg gaande is. Als we in staat zijn om die verschillende technieken met elkaar te verbinden, krijg je het beste beeld van wat er buiten aan de gang is.”
“Lussen hebben hun toegevoegde waarde. Met FCD kunnen we niet al het verkeer tellen, met lussen wel. En dat is bijvoorbeeld nodig voor het openen van spitsstroken of het berekenen van de geluidsbelasting.”
Goed nadenken over wat we willen met FCD
Vooralsnog legt Rijkswaterstaat zich toe op het implementeren van een aantal FCD-toepassingen en het verder verkennen van de mogelijkheden die FCD biedt. “De inhoudelijke mogelijkheden van FCD zijn legio”, zegt Van Veluwen. “Maar het gaat niet alleen om techniek en inhoudelijke mogelijkheden. Allereerst is het van groot belang te bepalen voor welke toepassingen we die data willen gebruiken en hoe we daar vervolgens onze werkprocessen en organisatie op inrichten.” Van der Veen: “We moeten voorkomen dat we straks tot de conclusie komen dat we beter hadden moeten nadenken over wat we nu eigenlijk wilden met die FCD. Daar moeten we keuzes in maken, eenvoudigweg omdat je voor verschillende datatoepassingen ook verschillende typen FCD nodig hebt. En we kunnen niet alles inkopen.”
Lees verder: Toekomstdromen Floating Car Data
