Data en connectiviteit zijn randvoorwaarden voor alle ontwikkelingen binnen Smart Mobility. Door weg- en waterverkeer aan onze kunstwerken en objecten te verbinden, ontstaan er kansen voor veiliger en voorspelbaarder reizen. Neem intelligente verkeersregelinstallaties (iVRI’s). Zij regelen het verkeer bij kruispunten op basis van data van auto’s en vrachtwagens. Een technologie die nu nog ontwikkeling is, maar die in de toekomst vaak gebruikt zal worden. Daar is Johan Groenewold van Team Operationeel Verkeer van overtuigd. Hij neemt ons mee in de huidige stand van zaken en vertelt waarom iVRI’s ons verkeer veiliger en voorspelbaarder kunnen maken.

Johan, kun je uitleggen wat iVRI’s precies zijn?

‘iVRI’s sturen het verkeer aan bij de verkeerskruispunten. Anders dan bij de klassieke iVRI’s (die dezelfde taak vervullen) is dat een deel van die informatie in de cloud wordt aangestuurd (wat zorgt voor minder fysieke systemen) en dat een deel van de data van een centraal dataplatform genaamd het Urban Data Access Platform (UDAP) komt. Dit platform stelt wegbeheerders, verkeersdeelnemers en serviceproviders in staat om snel en betrouwbaar informatie uit te wisselen.’

‘Met deze slimme installaties zien we in de toekomst naderend verkeer al van ver aankomen’

‘Dit gaat als volgt: het Roadside ITS System (RIS) langs de weg communiceert met UDAP. Van de locatie tot rijsnelheid, alle informatie wordt via het RIS en het UDAP uit de auto’s en smartphones van weggebruikers gehaald. Dit gebeurt anoniem en alleen als de weggebruiker hier toestemming voor geeft. Vervolgens wordt deze informatie met de iVRI gedeeld.’

‘De iVRI maakt op basis van deze data keuzes voor een efficiënte doorstroming en regelt bijvoorbeeld de volgorde waarop verkeerslichten op groen springen. Daarbij weegt het systeem verschillende factoren af, zoals de drukte op de weg, maar ook het type verkeer dat aan komt rijden (of fietsen).’

‘De data van weggebruikers belandt dus bij de iVRI. Maar andersom ontvangt ook de weggebruiker informatie van de iVRI. Bijvoorbeeld hoelang het nog duurt voor het verkeerslicht op rood of groen springt. In de toekomst krijgen auto’s op basis van deze info ook een realtime snelheidsadvies. Een soort ingebouwde groene golf. Met deze slimme installaties zien we in de toekomst naderend verkeer al van ver aankomen. Dan kunnen we grote groepen auto’s of vrachtwagens beter inpassen in de rest van het verkeer. Bovendien hoeven we die fysieke systemen niet meer te onderhouden, wat geld scheelt.’

Heb je naast deze installaties nog meer nodig?

De systemen die we voor iVRI’s gebruiken, worden door verschillende marktpartijen geleverd. Het is echter wel heel belangrijk dat alle systemen goed met elkaar en met het UDAP communiceren.

Test Rijkswaterstaat de iVRI’s ook al in het echt?

‘Momenteel doen we in samenwerking met partners allerlei proeven. Voor auto’s en vrachtwagens, en zelfs voor fietsers. Steden zetten publiciteitscampagnes op om hun inwoners speciale apps te laten downloaden. Zo zijn er bijvoorbeeld apps voor fietsers die (anoniem) locatie- en snelheidsgegevens doorsturen naar de iVRI’s. Op de snelfietsroute tussen Wassenaar en Den Haag vond een succesvolle test plaats. Ook in ’s-Hertogenbosch, Utrecht en Dordrecht draaiden iVRI’s met een speciale prioriteit voor fietsers.’

‘We komen er wel, maar het heeft nog wat tijd nodig.’

En wat zijn de resultaten?

‘De proeven zijn veelbelovend. Het is wel een uitdaging om mensen gebruik te laten maken van een nieuwe app. Mensen worden er namelijk mee platgegooid. Om ze over te halen nóg een app te downloaden, moet je eigenlijk altijd een publiciteitscampagne doen. Het moet bijvoorbeeld aantrekkelijk zijn voor fietsers door ze meer en/of langer groen te geven bij meerdere kruispunten.’

‘Verder is de gps-bepaling nog een uitdaging. Op drukke kruispunten moet een IVRI snel bepalen op welke rijbaan auto’s staan voorgesorteerd. De gegevens zijn daar nu vaak niet nauwkeurig genoeg voor. Hier geldt eigenlijk hetzelfde als voor de technische communicatie tussen de systemen: we komen er wel, maar het heeft nog wat tijd nodig.’

Wat is de volgende stap binnen deze ontwikkeling?

‘We gaan momenteel een nieuwe fase in. Daarbij plaatst Rijkswaterstaat de komende tijd 80 nieuwe iVRI’s. Het doel is om onze aanpak steeds verder te testen, en daarmee te perfectioneren. Op den duur zal elk kruispunt (met een verkeerslicht) waarschijnlijk door een iVRI aangestuurd worden. Dat bespaart een hoop geld, want de detectielussen waar we het verkeer nu mee meten, zijn heel duur in onderhoud. Het zal ook impact hebben op de doorstroming, maar de verkeersregeltechniek in Nederland is al van heel hoog niveau.’