De handen uit de mouwen

Klare taal
Waar hebbben we het over? Niet zelden komt het voor dat we langs elkaar heen praten omdat we andere definities gebruiken voor hetzelfde begrip. Hoog tijd om daar iets aan te doen, vonden de deelnemers aan de dialoogsessie Samenwerken zonder taalbarrière.

Om te laten zien dat iedereen andere associaties heeft bij een woord werd het begrip ‘samenwerking’ ontleed. Plezier, leren, vertrouwen, relatie, voortgang, prestatie, open houding: een breed scala aan betekenissen passeerde de revue. Dat toont maar aan dat spraakverwarring al snel op de loer ligt. Ook bij een cruciaal onderwerp als samenwerking.

Daarom werd het idee geopperd om een heuse RWSyclopedia te realiseren: een gedeeld woordenboek voor Rijkswaterstaat en de markt. Want als we precies van elkaar weten waar we het over hebbben, werkt dat wel zo prettig.

Dubbelfinish
Sommige projecten verlopen het best wanneer je de markt zijn gang laat gaan, zo bleek bij de weguitbreiding Schiphol-Amsterdam-Almere. Het begrip ‘dienend opdrachtgeverschap’ was geboren.

Rijkswaterstaat en de markt bespraken tijdens deze sessie waar dienend opdrachtgeverschap over gaat. ‘Loslaten’ en ‘vertrouwen’ kwamen als antwoorden naar voren. Door je in elkaar te verdiepen, groeit het vertrouwen om de ander te laten doen waar hij het beste in is. Zo ontstaat een situatie waarin Rijkswaterstaat niet controleert, maar faciliteert.

De uitdaging voor de markt is om geen misbruik te maken van deze vrijheid, maar het te gebruiken om tot het beste resultaat te komen. Dit spanningsveld tussen vrijheid en contractuele afspraken kan lastig zijn, concludeerden de deelnemers. Goed samenwerken is de oplossing: je bent alleen succesvol als je samen finisht.

Geoliede machine
Hoe werken we optimaal samen in de verschillende fases van het ontwerp- en bouwproces? Welke professionals zijn daarvoor nodig? En welke tools kunnen hierbij helpen? Kortom: hoe benutten we de kracht van integraal ontwerpen? Een uitdagende vraag, die wel besteed was aan de deelnemers van deze dialoogsessie.

Een eerste conclusie: hoe vroeger de markt betrokken is bij een ontwerp, hoe beter. Voorwaarde hiervoor is dat wel duidelijk blijft wat ieders rol is. En dat er zorgvuldig wordt omgegaan met de ideeën en innovaties van marktpartijen. Samen goede afspraken maken hierover is cruciaal.

Ten tweede: zorg voor een goede balans tussen specialisten en generalisten in projectteams. Zorg voor mensen met een helicopterview én mensen die juist de diepte in kunnen duiken.

En tot slot: gebruik handige hulpmiddelen, zoals de FAST-diagram. Hierin worden zoveel mogelijk doelen van een project – of functies van een ontwerp – benoemd. Dat dwingt je om ook zoveel mogelijk creatieve ideeën op papier te zetten.

Vreemde eend in de bijt
Ook het inkoopdomein Bedrijfsvoering van Rijkswaterstaat bouwt op eigen wijze aan Nederland. Niet door steen op steen te leggen, maar door goede ondersteunende diensten te leveren. In dialoogsessies werd samen met leveranciers gekeken hoe dat steeds beter kan.

Een aandachtspunt is bijvoorbeeld dat er soms te star wordt vastgehouden aan contracten. Dit terwijl de wereld snel verandert. Flexibel hierop kunnen inspelen is noodzaak. Daarnaast moet er voorafgaand aan aanbestedingen meer ruimte zijn voor dialoog tussen Rijkswaterstaat en de markt. Dat zorgt ervoor dat marktpartijen meer in opgaven – het grotere plaatje – in plaats van in projecten kunnen denken.

Verder kon de Marktvisie natuurlijk niet onbesproken blijven. Sterker nog, een groot deel van de aanwezigen ondertekende vol enthousiasme – en onder goedkeurend oog van Jan Hendrik Dronkers – ter plekke de visie én de leidende principes. Het eerste gezamenlijke doel: de duurzaamste inkopers van Nederland worden.