Lessen van een gouden zeiler en infrastructuur als topsport

Carolijn, wat was de succesfactor voor jullie overwinning?

‘Er was niet één succesfactor. Het waren verschillende dingen die allemaal samenkwamen. Het begon met de voorbereiding. Mijn team, het Dongfeng Raceteam, had daar heel veel tijd voor uitgetrokken. 8 maanden trainden we vanuit een base in Lorient, Frankrijk. 6 dagen per week van ’s ochtends 7 tot ’s avonds 8 uur. Dat is heel intensief, ja. Maar je weet waar je het voor doet.’ Jessie: ‘Indrukwekkend. Ook bij ons is een goede voorbereiding de sleutel om een project goed uit te voeren. Projecten duren van de onderzoeksfase tot de oplevering soms wel 10 jaar. Daarbij besteden we buitengewoon veel aandacht aan de voorbereiding, in samenwerking met de markt. Als je vooraf al goed bedenkt wat je tegen kan gaan komen, heb je daar tijdens het proces baat bij. Alles van tevoren in kaart brengen is onmogelijk, maar we willen wel de belangrijkste risico’s helder hebben en afspraken maken hoe wij hiermee om gaan.‘
 

Zo lang met dezelfde mensen bij elkaar, hoe hou je dat vol?

Carolijn: ‘Uiteindelijk gaat het om focus en weten wat je met elkaar wilt. Als topsporters werken wij maandenlang toe naar 1 gezamenlijk doel. Maar tegelijkertijd heb je ook een gezin dat je maandenlang niet ziet. Het is belangrijk om dan te weten dat thuis alles goed geregeld is, zodat je je echt kunt focussen op de race. Veel teamgenoten hadden thuis kinderen en een gezin. Dongfeng maakte het mogelijk dat mijn zoontje achter me aan reisde tijdens de race en bij elke finish op me wachtte. Dat was natuurlijk heerlijk. Aan boord 8 maanden lang de sfeer goed houden is niet eenvoudig. We leven volgens een strak regime met weinig slaap. Het team kent mensen van verschillende nationaliteiten en vaak heb je zelfs een tolk nodig voor het vertalen van een klein grapje. Openheid en wederzijds respect zijn daarbij heel belangrijk: zo je leer je elkaar steeds beter kennen en daarmee groeit het vertrouwen.’

Is vertrouwen ook belangrijk bij infrastructurele projecten?

Jessie: ‘Bij ons is het natuurlijk nooit zo extreem. Maar een goede teamspirit is minstens zo belangrijk. Veel met elkaar praten, delen wat je ambities zijn, aangeven wat je nodig hebt en waar je tegenaan loopt en ook samen successen vieren. Als je open bent, groeit er vertrouwen en daarmee werk je beter samen. Gezamenlijk bepalen we de scope van het project en iedereen heeft daarbinnen zijn eigen rol en verantwoordelijkheden. Lopen we bij het project tegen een probleem aan, dan proberen we dat ook zo veel mogelijk samen op te lossen. "Best for project" staat hierbij voorop. In lijn met het gedachtegoed van de Marktvisie dagen wij de markt bij aanbestedingen uit, nu meer dan voorheen, om met de beste oplossing te komen. Hun technische kennis en expertise komen daardoor beter tot hun recht en wij vertrouwen daarop. Dit vraagt wel om eerlijk en open zakendoen. Ik merk dat ingenieursbureaus en aannemers dit waarderen, maar dat ze er soms nog een beetje aan moeten wennen.’

Zo’n divers team, is dat een voordeel?

Carolijn: ‘De zeilwereld, en vooral de Volvo Ocean Race, is nog een echte mannenwereld. Ik was aan boord verantwoordelijk voor het trimmen van de voorzeilen. Het team vertrouwde volledig op mijn kwaliteiten. Er was niemand die me op mijn vingers keek om te zien of ik het wel goed deed. Dat geeft je een boost. De schipper zei ook: “Als ik jou zie, zie ik geen vrouw, maar een bemanningslid.” Hij was erg enthousiast over de dynamiek die zo’n gemengd team losmaakt. Er was een openheid die ervoor zorgde dat we heel hecht werden. Niet voor niets was bij ons het motto: ‘The difference is that there is no difference.’
Jessie: ‘Projectteams bestaan ook altijd uit mensen met diverse achtergronden, zowel van Rijkswaterstaat als van de opdrachtnemer. Juist de combinatie levert echt een meerwaarde in ons werk. Ik geloof ook erg in het "naar binnenhalen van de buitenwereld". Juist die marktkennis helpt ons de complexe herstel- en vervangingsopdracht beter in vullen en het contact met de markt te versterken.’

Welke rol speelt de schipper?

Carolijn: ‘Die is natuurlijk heel belangrijk als motivator en om aan te geven waar we als team naartoe gaan. Onze schipper Charles voldeed niet aan het clichébeeld van de hiërarchische "bevelhebber" die orders geeft. Hij was juist heel bescheiden, stond echt tússen ons in en vroeg vaak naar onze mening. Maar als er knopen moesten worden doorgehakt, was hij ook heel resoluut.’ Jessie: ‘Binnen Rijkswaterstaat noemen wij dat "dienend leiderschap": managers die vooral medewerkers helpen te presteren. Die meer coach dan "baas" zijn. Zelf voel ik me goed bij deze vorm van leidinggeven. Het scheppen van kaders waarbinnen medewerkers echt tot hun recht komen en ze de ruimte en het vertrouwen geven zelf beslissingen te nemen, is een leuk onderdeel van mijn werk.’

Steun van je leidinggevende zorgt voor prestaties?

Carolijn: ‘In een zeilteam is die steun in elk geval heel belangrijk. Bijvoorbeeld de navigator. Hij stippelt de route uit en kan zo het verschil tussen winst of verlies maken. Hij moet zich dus vrij voelen om risico’s te nemen. Dat betekent dat wij hem – en elkaar – moeten blijven steunen. Ook als we een fout maken. Onze navigator stelde voor om tijdens de laatste etappe van de laatste race een riskantere route te kiezen, wetende dat we dan een groot deel van de race achter zouden liggen. Dat vraagt veel van het vertrouwen van het team. Uiteindelijk wonnen we dus wel! Je moet dus risico’s durven nemen en fouten mogen en dúrven maken om te winnen. Er bestaat geen foutloze race.’
Jessie: ‘Risico’s horen ook bij ons werk en er is geen enkel project waar geen gedoe is. Maar we streven er wel naar om met de markt risico’s beheersbaar te houden. Zonder dat dit ten koste gaat van onze durf om te vernieuwen. Samen met de markt ga ik die uitdaging graag aan.’