Samen op weg naar verkeersveilige schoolzones
Landelijke implementatie na succesvolle proef
Een in-car-schoolzonemelding om automobilisten alerter te maken; een onderwerp dat de afgelopen tijd veel media-aandacht trok. Deze digitale melding informeert weggebruikers wanneer ze een schoolzone inrijden, als aanvulling op de fysieke aanduidingen langs de weg. De functie draagt bij aan veiligere schoolomgevingen en sluit aan bij de brede maatschappelijke en politieke steun om verkeersveiligheid rondom scholen te verbeteren. Na een succesvolle proef in 5 gemeenten is de toepassing nu verder landelijk opgeschaald. Via de NDW-tool George voeren wegbeheerders schoolzone-data in, houden ze up-to-date en delen ze meteen met serviceproviders. De focus ligt niet op geleidelijke uitbreiding, maar op het continu waarborgen van de datakwaliteit.
Steeds meer gemeenten kiezen voor een opvallende en herkenbare markering van een schoolzone. Meestal met snelheidsremmende maatregelen zoals drempels en waarschuwingsborden. Serviceproviders kunnen bijdragen aan de verkeersveiligheid rond scholen door schoolzone-locaties te delen via navigatiesystemen en reisapps waarmee ze automobilisten bij de start en het uitgaan van een school kunnen waarschuwen voor naderende schoolzones en overstekende kinderen. Wanneer automobilisten op het punt staan een schoolzone te doorkruisen, ontvangen ze een speciale waarschuwingstekst of gesproken bericht met de boodschap dat er een schoolzone aankomt. Voordat deze informatie in de auto gebracht kan worden, gaan er heel wat stappen in de dataketen aan vooraf.
Goede voorbereiding is het halve werk
Voordat de schoolzonemeldingen daadwerkelijk in navigatieapps kunnen worden opgenomen, waren nog enkele voorbereidende stappen nodig. Zo moesten eerst alle schoolzones in Nederland nauwkeurig in kaart worden gebracht. Deze zones worden meestal bepaald op basis van herkenbare elementen, zoals borden en markeringen op straat, zodat automobilisten ze goed kunnen herkennen. Gemeenten spelen hierin een sleutelrol: zij zijn verantwoordelijk voor het vastleggen, goedkeuren, controleren en up-to-date houden van de locaties. Om hen daarbij te ondersteunen, inventariseerden Rijkswaterstaat en NDW met behulp van luchtfoto’s en informatie over verkeersborden waar er allemaal schoolzones liggen. Omdat de inrichting en afbakening van schoolzones per gemeente sterk kunnen verschillen, was dit een flinke uitdaging.
Voorbeeld van een in-car waarschuwing voor schoolzones
"Alleen op basis van kwalitatieve data kan de schoolzonemelding bijdragen aan verkeersveiligheid"
Naast de locatiegegevens zijn ook de schooltijden, vrije dagen en vakanties essentieel voor accurate schoolzonemeldingen. De PO-Raad, de sectorvereniging voor het primair onderwijs, verzamelt deze gegevens via Scholenopdekaart.nl' en deelt ze met het NDW. Het NDW maakt vervolgens zowel de locatie- als de tijdsgegevens beschikbaar voor serviceproviders, zodat meldingen alleen op relevante momenten worden afgegeven, bijvoorbeeld bij het begin en einde van een schooldag.
Niet op zondagen
Gerard Martens, VM-IVRA projectleider van de schoolzones egt uit: ‘We willen de weggebruiker niet overladen met meldingen, dus we beoordelen zorgvuldig wanneer een melding zinvol is. Zo komt er bijvoorbeeld geen melding op zondag. Hij benadrukt het belang van actuele gegevens: ‘Het zou geweldig zijn als scholen hun informatie tijdig bijwerken of aanvullen bij de PO-Raad. Correcte data dragen bij aan een veiligere schoolomgeving!
Kwaliteit voorop
"We zijn er nog niet, maar we zijn goed op weg met de voorbereidingen", aldus Gerard Martens, projectleider van de schoolzones. "We moeten secuur te werk gaan, want een melding verliest al snel zijn waarde zodra deze onnodig of onjuist wordt gecommuniceerd. Alleen op basis van goede, kwalitatieve gegevens kan de schoolzonemelding bijdragen aan verkeersveiligheid."
"Het is belangrijk dat gemeenten snappen wat voor hen de meerwaarde is"
Op weg naar landelijke implementatie
Bij de landelijke implementatie komt veel kijken: Nederland telt namelijk 342 gemeentes met in totaal zo’n 6.200 basisschoolvestigingen, die allemaal hun gegevens moeten beheren en up-to-date moeten houden. Regionale datateams spelen hierin een verbindende rol. Gemeenten zien hierin kansen voor extra aandacht voor verkeersveiligheid bij scholen en tonen steun voor nieuwe schoolzonemeldingen. “Het is belangrijk dat gemeenten snappen wat voor hen de meerwaarde is, zodat ze ook trots kunnen zijn op datgene wat ze hebben ingevoerd. Gemeenten kunnen in hun communicatie met scholen attenderen op het belang van actuele data, aldus Patrick van Norden, beleidsadviseur Wegen en Verkeersmanagement ITS en AVLM bij Metropoolregio Rotterdam Den Haag.
"We zijn al goed op weg, maar de data is zeker nog niet compleet"
Verandering in rijgedrag realiseren
Om accurate meldingen te kunnen afgeven, moeten de serviceproviders wel weten waar de schoolzones zich bevinden. Daarom hebben NDW en VM-IVRA veel tijd en moeite gestoken in het in kaart brengen van schoolzones met behulp van luchtfoto’s. Zijn er markeringen te zien rondom scholen? Waar begint de zone en waar eindigt die? Het is aan de wegbeheerders om te verifiëren of onze waarnemingen juist en volledig zijn. We willen niet dat mensen op verkeerde momenten een melding krijgen, of helemaal geen melding ontvangen. We zijn al goed op weg, maar de data is zeker nog niet compleet.’
De schoolzonegegevens zijn nu beschikbaar voor serviceproviders, zodat automobilisten op tijd worden gewaarschuwd voor naderende schoolzones. Gegevens die gecontroleerd zijn, zijn gemarkeerd met een vlaggetje, zodat serviceproviders kunnen vertrouwen op de juistheid van de informatie.
Voorbeeld van het verifiëren van een schoolzone in George
‘Het controleren van de schoolzones in George vormde voor ons de aanleiding om alle schoollocaties in Breda nader te bekijken en onszelf de vraag te stellen of er niet meer schoolzones nodig zijn.’
Martijn Geervliet, adviseur mobiliteit bij Gemeente Breda.