Automatische drones

“Door het gebruik van drones kunnen we in de toekomst eenvoudig bloed vervoeren tussen verschillende ziekenhuizen, gewassen nauwkeuriger besproeien en efficiënt zoeken naar vermiste personen. In de toekomst wordt het zelfs mogelijk om mensen te vervoeren met grote drones”, vertelt Goriska. Ze is werkzaam bij het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat en houdt zich bezig met regelgeving rondom vliegende drones. “De toepassing van drones biedt enorme maatschappelijke waarde, maar om deze voordelen te realiseren, is er wel goed doordachte regelgeving nodig.”

Het grote voordeel van automatische drones is dat ze grote afstanden kunnen afleggen, ver buiten het zicht van een mens. Dit levert grote voordelen op in de zin van efficiëntie, schaalbaarheid en nieuwe toepassingsmogelijkheden.

Verschil autonome drone en automatische drone

Een autonome drone is in staat een veilige vlucht uit te voeren zonder de tussenkomst van een piloot. Dit doet hij met behulp van kunstmatige intelligentie (AI), waardoor hij kan omgaan met allerlei onvoorziene en onvoorspelbare noodsituaties.
Dit verschilt van automatische operaties, waarbij de drone vooraf gedefinieerde routes vliegt die door de drone-operator zijn bepaald voordat de vlucht begint. Bij dit type drone is het essentieel dat de piloot op afstand de controle over de drone kan overnemen om in te grijpen bij onvoorziene gebeurtenissen waarvoor de drone niet is geprogrammeerd.

Regels voor automatische drones nog in de steigers

Op Europees niveau worden de basisregels voor het vliegen met automatische drones opgesteld, waarna Nederland deze verder invult. Hoewel de regels nog in de steigers staan, is het Europese doel helder: drones moeten bijdragen aan een slimmere en duurzame samenleving. Het Nederlandse kabinet ondersteunt deze visie en werkt actief aan een toekomstbestendig drone-ecosysteem, samen met de markt, startups, bedrijven en overheden.

“In de toekomst vliegen drones, vliegtuigen en helikopters allemaal door elkaar maar dat moet natuurlijk wel veilig kunnen gebeuren”, vertelt Goriska. “Europa werkt daarom aan U-space (zie kader), een systeem dat moet zorgen voor duidelijke communicatie tussen drones en andere luchtruimgebruikers.”

Regelgeving maakt steeds meer mogelijk

In Nederland wordt de regelgeving stapsgewijs aangepast om automatische drones overal inzetbaar te maken. De privacy van de burger is hierbij een belangrijk aandachtspunt. Als voorbeeld noemt Goriska de recent gepubliceerde ‘menukaart’ voor de Natura 2000-gebieden. Samen met Rijkswaterstaat en andere betrokkenen heeft het ministerie hiervoor deze handreiking opgesteld, die moet zorgen voor meer harmonisering van de regels.

Goriska wijst ook op de Waddenzee, waar het vliegen met drones momenteel verboden is. Het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat bereidt een besluit voor om drones onder bepaalde voorwaarden toch toe te staan. Ook benadrukt ze dat het goed is om verouderde regelgeving aan te passen, zoals in het geval van Bonaire, Eustatius en Saba, waar momenteel alleen toestellen met een bemanning aan boord mogen vliegen. Deze regels veranderen medio 2025, zodat ook daar met drones kan worden gevlogen.

Proeven door heel Nederland

In de landbouw wordt al volop getest met de automatische drone. Drones bieden ook in deze sector veel voordelen, bijvoorbeeld om gewassen nauwkeuriger te besproeien. Samen met Wageningen University wordt onderzocht hoe zware drones efficiënt kunnen landen en opstijgen om deze toepassingen mogelijk te maken. Ook de zorgsector zoekt oplossingen voor personeels- tekorten, centralisatie en oplopende kosten. Drones die medische goederen kunnen vervoeren, kunnen hierbij helpen. Denk aan het vervoeren van bloedmonsters of medicatie. Met een drone kan dit snel worden vervoerd, zelfs naar afgelegen plekken. “Dit soort innovaties hebben we nodig om de zorg ook in de toekomst toegankelijk te houden in Nederland”, stelt Goriska.

In de Rotterdamse haven wordt getest met het gebruik van automatische drones en het gebruik van U-space (zie kader). Het is een groot gebied waarin het soms lastig kan zijn om snel goederen te vervoeren. Ook komt er in de haven veel criminaliteit voor, drones kunnen de haven goed overzien en zo het gebied veiliger houden.

“Ik kan nog wel even doorgaan met het benoemen van de mogelijkheden en proeven die er lopen. Voor ons zijn deze proeven belangrijk omdat de resultaten worden gebruikt om verantwoorde en uitvoerbare regelgeving te maken”, voegt ze eraan toe. “Hiervoor werken we bijvoorbeeld ook nauw samen met het project Drone2Go”.

In 2030 vliegen drones automatisch

Binnenkort wordt het ‘Droneboost Strategie’-rapport gepresenteerd, een samenwerkingsproject met verschillende partners, dat inzicht biedt in hoe Nederland de dronesector verder kan laten groeien. Door te investeren in praktijkervaring, onderzoek, technologie en regelgeving kan Nederland internationaal een leidende rol spelen in de dronesector. De verwachting is dat Europa rond 2030 klaar zal zijn met de regelgeving voor automatische drones, en Nederland hoopt dat de wetgeving tegen die tijd automatische drones mogelijk maakt.

“Drones bieden enorme kansen voor onze samenleving, maar brengen ook uitdagingen en risico’s met zich mee”, zegt Goriska. Ze benadrukt het belang van duidelijke regels en een veilige infra- structuur om drones verantwoord in te zetten. Tegelijkertijd waarschuwt ze dat drones ook voor schadelijke doeleinden kunnen worden gebruikt, zoals in Oekraïne is gebleken. Daarom ligt er een grote verantwoordelijkheid bij de overheid om te zorgen voor het veilig gebruik van drones in Nederland. ‘De ontwikkelingen op het gebied van drones gaan wereldwijd razendsnel. Nederland heeft alle ingrediënten en potentie om met drones op een veilige manier, grote maatschappelijke waarde te creëren’, concludeert Goriska.