Niet meer weg te denken bij incidenten

Rijkwaterstaat heeft sinds 2017 een eigen droneteam dat wordt ingezet bij incidenten. Jaarlijks worden er zo’n duizend vluchten gemaakt. “Het is vooral bij grote incidenten met stremmingen of wegafsluitingen dat onze piloten worden opgetrommeld”, vertelt Jan. “Omdat je vanuit de lucht nu eenmaal meer ziet dan vanaf de grond, kun je dankzij drones een beter beeld vormen van de situatie. Daardoor kunnen we beter anticiperen en bijvoorbeeld gerichter verkeersmaatregelen inzetten. Een stremming of wegafsluiting duurt dan minder lang en levert minder overlast op. Of als er sprake is van verontreiniging op het water, dan kunnen we die sneller indammen doordat een drone letterlijk de bron en de omvang in beeld brengt. Je hoeft ook geen mensen bloot te stellen aan risico’s, zoals wanneer gevaarlijke stoffen vrijkomen.”

Drone komt bij lastige plekken

Het grote voordeel van drones is dat ze snel ter plaatse kunnen zijn en dat ze op plekken komen die voor mensen moeilijk of alleen met kranen bereikbaar zijn. Een voorbeeld is een incident bij de stuw van Grave. Daar klapte in 2023 bij onderhoudswerk een juk uit. Jan: “Daardoor ontstond een gat in de stuw en trad sterke stroming op die het voor mensen haast onmogelijk maakte om van dichtbij een inspectie uit te voeren. Maar wij konden er met een drone prima bij.”

Ook bij een incident bij de Waalbrug in Nijmegen zijn drones ingezet voor inspectiewerk op hoogte, waar anders inzet van een kraan voor nodig was geweest. Een kunststof plaat viel van de brug doordat de kitlaag losliet vanwege de hitte. Hoewel niemand gewond raakte nam Rijkswaterstaat direct poolshoogte om te voorkomen dat dit nog eens zou gebeuren.

Het droneteam is 24/7 beschikbaar en kan dus vaak worden ingezet. De afgelopen jaren werd het team gemiddeld zo’n veertig keer per jaar opgeroepen voor assistentie bij incidenten; 2024 overtreft op voorhand de afgelopen jaren. Dat komt niet doordat er meer incidenten zijn, maar doordat binnen Rijkswaterstaat beter bekend is waar ons team allemaal toe in staat is. Dat het totaal aantal vluchten veel hoger ligt komt doordat bij incidenten vaak meerdere vluchten worden gemaakt.

Bijzondere omstandigheden

Drones bewijzen ook hun nut voor beeldvorming in bijzondere omstandigheden, zoals extreem hoog of laag water. Jan beschrijft een proef met het in beeld brengen van vuilranden die op een dijk achterblijven na hoogwater. “Die randen verraden hoe hoog de golven werkelijk waren. Die gegevens leggen we naast onze voorspelling, waardoor we kunnen zien hoe accuraat die is.”

Ook bij ijsvorming bieden drones uitkomst. “Soms gaan ijsschotsen kruien. Vanuit de lucht kun je gemakkelijker zien waar het heen gaat en of actie nodig is om onze objecten te beschermen.”

Innovatie

Het droneteam is gespecialiseerd in vluchten bij incidenten. Inspectie van bruggen, sluizen en snelwegen en ander specialistisch werk laat het team over aan marktpartijen (zie kader).

De dronetechniek zelf gaat ondertussen met sprongen vooruit. Toestellen kunnen steeds grotere afstanden afleggen en beschikken over meer sensoren en betere camera’s. Jan verwacht dan ook dat drones de komende jaren een steeds belangrijkere rol krijgen. “De opkomsttijd ligt momenteel nog rond de anderhalf tot twee uur. Dat komt onder meer doordat het werk als dronepiloot een nevenfunctie is bij Rijkswaterstaat. In de nabije toekomst hopen we de opkomsttijd flink terug te brengen met een landelijk netwerk van automatische drones. Die gaan dan met een druk op de knop de lucht in vanuit een soort doos die zowel als oplaadpunt dient als platform voor opstijgen en landen. We noemen dat: drones in a box.” In het artikel over Drone2Go gaan we verder in op dit netwerk van drones.