Krammersluizencomplex: verleden, heden en toekomst

Deltaplan sluit Oosterschelde af met kering en dammen

Na de Watersnoodramp in 1953 werd het zogenaamde Deltaplan opgesteld, met als doel overstromingen in de toekomst te voorkomen. De monding van de Oosterschelde kreeg een afsluitbare stormvloedkering en aan de andere kant werden de Philipsdam en Oesterdam aangelegd. Samen verkleinen zij de oppervlakte van de Oosterschelde en vergroten ze het effect van het getij. Dat is belangrijk voor het behoud van de natuur en voor de visserij. Tegelijkertijd scheiden de dammen het zoete Volkerak-Zoommeer van de zoute Oosterschelde. De Philipsdam verbindt de Grevelingendam met Sint Philipsland en werd gebouwd tussen 1976 en 1987.

Krammersluizen houden Schelde-Rijverbinding in stand

Om de druk bevaren Schelde-Rijnverbinding tussen België, Nederland en Duitsland open te houden, werden in de zogenaamde ‘compartimenteringsdammen’ sluizen geplaatst. Midden in de Philipsdam bouwde Rijkswaterstaat de Krammersluizen. Het grootste betonwerk dat ooit in 1 keer werd aanbesteed.

Het Krammersluizencomplex bestaat uit 2 duwvaartsluizen voor de beroepsvaart en 2 jachtensluizen voor de pleziervaart. De duwvaartsluizen zijn 280 m lang, 24 m breed en 6,25 m diep. De jachtensluizen elk 75 m lang, 9 m breed en 3,70 m diep. In de sluizen passeren jaarlijks zo’n 90.000 binnenvaart- en recreatieschepen. Dat is goed voor zo’n 13.000 openingen. Het grootste schip dat gebruik maakt van het complex is een vierbakduwsel - die is net zo groot als 440 vrachtwagens bij elkaar. 

Krammersluizen: 4 sluiskolken en een vernuftige zoet-zoutscheiding

De sluizen hebben een dubbele functie. Want waar het mogelijk moet zijn om de schepen van de Oosterschelde naar het Volkerak-Zoommeer te laten varen, willen we het zoute water zo veel mogelijk tegenhouden. Dat doen we op dit moment met een vernuftig zoet-zoutscheidingssysteem dat werkt op basis van het natuurkundige principe dat zout water zwaarder is dan zoet water.

Als een schip van de Oosterschelde naar het Volkerak-Zoommeer vaart, sluiten de deuren van de sluiskolk. Vervolgens wordt die met zoet water gevuld, via openingen in de sluiswanden. Terwijl er evenveel zout water via een stelsel van riolen en doorlaatwerken wordt afgevoerd naar de lage bekken. Zodra het water is uitgewisseld en op het juiste niveau is gebracht, kan het schip zijn route vervolgen. Bij de omgekeerde route gebeurt hetzelfde, maar dan andersom.

Krammersluizen voorbereiden op de toekomst

In de toekomst vervangen we het huidige zoet-zoutscheidingssysteem in de sluizen voor de beroepsvaart door een innovatieve zoet-zoutscheiding van bellenschermen en het spoelen van zoet water. Een combinatie die nog niet eerder is gemaakt. De verwachting is dat de scheiding van het water net zo efficiënt zal zijn, maar dat de schuttijden wel 15 minuten korter worden. Dat is een enorme vooruitgang voor de scheepvaart. Bovendien levert het een forse besparing op in het energieverbruik én de onderhoudskosten.

We maken het Krammersluizencomplex, dat inmiddels zo’n 35 jaar oud is, in alle opzichten duurzamer, veiliger en moderner. We voeren onderhoud uit aan de basculebrug, jachtensluizen, duwvaartsluizen en gemalen. Verbeteren de veiligheid conform de nieuwste richtlijnen. En moderniseren de volledige besturing van het complex, zodat we de sluizen op termijn vanuit de Nautische Centrale Neeltje Jans kunnen bedienen.

Oog voor duurzaamheid: energiezuinig sluizencomplex

Daarnaast kijken we naar de mogelijkheden om het complex duurzamer te maken. Het nieuwe zoet-zoutscheidingssysteem speelt daar een belangrijke rol in. Hiermee besparen we namelijk fors op het energieverbruik. Het huidige pompsysteem tussen het laag- en hoogbekken dat zorgt voor de af- en toevoer van water, verbruikt ongeveer 2.000 MWh per jaar. Het toekomstige bellensysteem circa 900 MWh.

We vragen de opdrachtnemer bovendien om alle kansen voor energiebesparing aan te grijpen. Bijvoorbeeld door materialen te hergebruiken en energiezuinige motoren te plaatsen. Daarnaast realiseren we een zonnepark van 500 panelen, dat jaarlijks 154 MWh opbrengt. Ook bieden we ruimte aan het Windpark Krammer en onderzoeken we de mogelijkheden om het Hoogbekken - dat straks geen functie meer heeft - in te zetten als locatie voor drijvende zonnepanelen.