Hoe kan het openbaar vervoer bijdragen aan de duurzaamheid van andere sectoren? Deze vraag zette ProRail op het spoor van de luchtvaart. Met kleine veranderingen kunnen namelijk meer reizigers de internationale trein in. En daardoor zijn minder vluchten nodig voor korte afstanden. Reinout Wissenburg, directeur Duurzaamheid van ProRail vertelt wat de projecten Eurolink en AirRail hierin betekenen. Ook gaat hij in op de positieve milieueffecten.
Lage milieu-impact van de trein
Als directeur Duurzaamheid kijkt Reinout Wissenburg ook graag naar kansen buiten de vervoersopgave van het spoor. Door de lage milieu-impact van het treinverkeer kunnen volgens hem ook goed een-tweetjes gemaakt worden met andere vervoersmiddelen. “De trein heeft direct, ná lopen en fietsen, de minste CO2-uitstoot van alle vervoersstromen. Het is dus een lage impact, maar het is géén nul. Onze uitstoot zit vooral in ons railmateriaal en bovenleidingen. We kijken daarom voor milieuwinst ook verder dan het spoor, oftewel over de grenzen van de vervoerssector. Samen kunnen we iets bereiken. Er liggen kansen om de reiziger in Europa van het vliegtuig naar de trein te laten switchen.”
Klimaattrein naar Glasgow
In de luchtvaart neemt het aantal korte vluchten de komende jaren alleen maar toe, zo laten de prognoses zien. Bovendien gaat volgens Reinout de technische innovatie in de lucht niet snel genoeg om bij te dragen aan de klimaatdoelen van Parijs. Hij ziet daarom een rol voor de trein om een stukje van de groei over te nemen: “Voor de luchtvaart is dat wennen en ook voor ons is dat een ommezwaai. Als spoorsector hadden we ons internationale netwerk al bijna afgeschreven. We investeerden niet meer in groei. In de klimaattrein op weg naar Glasgow zagen we onze nieuwe kansen voor klimaat. Daarom hebben we ons doel bijgesteld. In 2030 willen we twee keer meer reizigers vervoeren via internationale treinen.”
Internationale treinverbindingen
In de projecten Eurolink en Actieagenda AirRail werken beheerders en vervoerders aan deze green deal om treinverbindingen door Europa te verbeteren. Reinout legt uit hoe kleine aanpassingen op het netwerk al veel verschil kunnen maken: “Door het aankomststation voor internationale treinen in Parijs te veranderen van Paris-Nord naar Marne-La-Vallee kun je voor reizigers op doorreis door Europa een groot verschil maken. Ze hoeven dan niet meer via de metro door heel Parijs te reizen voor hun overstap. Gemak dient de mens. Het weghalen van een overstap maakt het reizen met de trein aantrekkelijker.”
Milieueffecten inzichtelijk maken
Hoe kan een verschuiving van luchtvaart naar spoor de milieu-impact verkleinen? Dit is volgens Reinout afhankelijk van het aantal mensen dat daadwerkelijk kiest voor de trein. Toch blijkt de milieuwinst daarvan nog moeilijk inzichtelijk te maken, geeft hij aan. “Onze impact zit niet zozeer in de treinreis: Als we twee railsystemen aan elkaar knopen en meer reizigers vervoeren hebben wij als ProRail zelf geen positief effect. Onze klimaatimpact op het spoor is al klein en wordt niet groter als er meer reizigers zijn. Wij kunnen zelf bijvoorbeeld nog stappen maken door de materiaalkeuze voor het spoor. Maar onze impact reikt aanzienlijk verder als een reiziger kiest voor de trein, in plaats van voor het vliegtuig. Zo kan het aantal vluchten verminderen. En voor Schiphol betekenen minder vluchten wél dat de klimaatlast vermindert. Het zou interessant zijn om deze modaliteit overstijgende milieueffecten inzichtelijk te maken.”
Overkoepelende visie
In de samenwerking tussen het ministerie van IenW, Schiphol, ProRail, NS en KLM is deze overkoepelende visie onderwerp van gesprek. Luchthaven Schiphol bereidt een investering van 3 miljard euro voor om de luchthaven te verbeteren. En ook ProRail werkt aan omvangrijke plannen voor verbetering van het spoor. Reinout hoopt daarom het afstemmen tussen modaliteiten terug te kunnen zien in een integrale visie op Schiphol. “Laten we dat vooral samen doen. Dat kan als iedereen het maatschappelijk belang centraal staat.”
De trein om verder te reizen
Een gelijktijdige ontwikkeling binnen treinstations is dat vervoerssystemen hier steeds meer op elkaar aansluiten. Reinout ziet hiervan de potentie. “Stations kunnen een grote rol spelen als het gaat om deelvervoer, fietsen, parkeren en overstappen op stedelijk en regionaal vervoer. Dat geldt ook voor luchthavens, waar ook meerdere modaliteiten samenkomen. In het onderling afstemmen is de internationale component - én het naadloos in elkaar over gaan - nog een terrein dat ontgonnen moet worden. Het is tijd dat we daar ook samen werk van maken."
Meer informatie:
