Dit artikel hoort bij: Uitvoeringsprogramma Bodem en Ondergrond 01
Op 25 november sluiten we het convenant Bodem en Ondergrond 2015-2020 af met het festival Follow UP ‘Samenwerking geeft veerkracht aan de bodem’. We presenteren de belangrijkste producten, vieren tien jaar lang samen werken aan bodem en ondergrond en kijken vooruit naar het vervolg. Het UP is klaar, maar de betrokken partijen werken samen verder aan een duurzaam gebruik en beheer van bodem en ondergrond.
Met het van kracht worden van de Omgevingswet verschuiven er over en weer taken en bevoegdheden op het gebied van bodemsanering en grondwaterbescherming tussen provincies en gemeenten. Hoe gaan deze decentrale overheden daarmee om? Een gesprek met Jasper Lackin van de provincie Overijssel en Ab Brand van de gemeente Zwolle.
De Omgevingswet bundelt en moderniseert de wetten voor de fysieke leefomgeving. De Mijnbouwwet – die weliswaar wordt aangepast – blijft echter als apart wettelijk kader bestaan.
Bessen, appels, noten, kruiden; het is maar een kleine greep uit de eetbare producten die in een voedselbos te oogsten zijn. Een voedselbos combineert landbouw met natuur en houdt bovendien de bodem levend en gezond.
Het Dagblad van het Noorden berichtte eind augustus 2020 over het NK wielrennen: ‘De producer van de NOS staat tussen de schapenkeutels op de Col du VAM bij Wijster en tuurt wat verontrust de helling af.’ Tijdens het NK is de VAM-berg 27 keer beklommen door de mannen en 17 keer door de vrouwen. Jurgen van der Heijden, van AT Osborne: “Het is een prachtig voorbeeld dat laat zien dat deze voormalige stortplaats verschillende functies heeft: als schapenwei bijvoorbeeld, maar ook als klimmetje voor wielrenners. In Nederland liggen bijna 4000 voormalige stortplaatsen. Daarop komen naast sport en landbouw tien andere functies voor. Vaak in combinatie, zoals op de VAM-berg.”
Op veel plekken in Nederland is nog sprake van resterende bodemverontreiniging en nazorgmaatregelen. De omvang hiervan is groot: ruim 550 locaties met een geschatte jaarlijkse kostenpost van minimaal 6 tot 10 miljoen euro, maar waarschijnlijk groter. In het Convenant Bodem en Ondergrond 2016 - 2020 hebben Rijk, provincies, waterschappen en gemeenten een (inspannings)verplichting op zich genomen om deze nazorgmaatregelen zoveel mogelijk te verminderen (zogenaamde ‘afbouw’).
Duurzame warmtesystemen spelen een steeds belangrijker rol in het ‘van het gas afkoppelen’ van de gebouwde omgeving. De ondergrond is voor die warmtetransitie van cruciaal belang, stelt Gertjan de Joode, kennismanager bij Eteck. Dit warmtebedrijf legt zich al sinds 2000 toe op de ontwikkeling en exploitatie van duurzame warmtesystemen.
In de eerste versie van het Deltaplan Ruimtelijke Adaptatie in 2018 is onderstreept dat de relatie tussen de klimaatopgaven en het bodem- en watersysteem van belang is om tot een goede aanpak te komen. Hiermee is onderkend dat de rol van bodem en ondergrond in klimaatadaptatie belangrijk is en dat beide domeinen nauw met elkaar verweven zijn.
Tien jaar samenwerken heeft veel opgeleverd: van netwerken waarin gezamenlijk uitdagingen worden opgepakt tot en met een enorme hoeveelheid producten die de decentrale overheden ondersteunen bij het oppakkken van hun opgaven.