Duurzaam inkopen loont

Samen werken aan een duurzame GWW-sector – dat is in een notendop wat Rijkswaterstaat en ruim 80 andere partijen hebben afgesproken in de Green Deal Duurzaam GWW 2.0. Dit betekent onder andere dat Rijkswaterstaat duurzaamheid meeneemt als kwaliteitscriterium bij aanbestedingen. Bij deze aanpak van duurzaam inkopen maakt Rijkswaterstaat gebruik van 2 instrumenten: de CO₂-Prestatieladder en DuboCalc. Hiermee kan een aannemer laten zien dat hij CO₂-reductie serieus neemt en berekenen hoe duurzaam zijn ontwerp is.

Sterke impuls

‘De CO₂-Prestatieladder en DuboCalc hebben duidelijk effect op de duurzaamheid van GWW-projecten,’ zegt Marjolein van der Klauw, adviseur bij het Rijkswaterstaat-programma Duurzaam Inkopen GWW. Uit een evaluatie met meerdere marktpartijen blijkt dat beide instrumenten een sterke impuls geven om nog duurzamer te werken. De evaluatie sluit aan bij de nieuwe Marktvisie, waarmee opdrachtgevers en -nemers de sector samen willen versterken. Van der Klauw: ‘We hebben 3 recente projecten geëvalueerd: Derde kolk Beatrixsluis, Zeetoegang IJmond en de A27/A1. Bij alle 3 de projecten hebben de CO₂-Prestatieladder en DuboCalc geleid tot efficiëntere en duurzamere inschrijvingen. En dat werpt uiteindelijk vruchten af in de projecten zelf.’

Terugverdienen

Vrijwel alle marktpartijen zijn enthousiast over de aanpak van Rijkswaterstaat, blijkt uit de evaluatie. Klaas-Jan Visser van bouwbedrijf BAM Infra: ‘Natuurlijk zijn wij zelf ook al jaren intensief bezig met duurzaamheid. Deze manier van aanbesteden helpt daarbij. Het draagt bij om in de hele keten nieuwe ambities te formuleren en innovatieve oplossingen te bedenken. BAM Infra is bijvoorbeeld heel actief met de ontwikkeling van duurzaam asfalt. Een instrument als DuboCalc maakt het mogelijk om door te rekenen hoe we die investeringen uiteindelijk kunnen terugverdienen. Dat werkt 2 kanten op: duurzaamheid wordt vertaald naar concrete toepassingen in de praktijk, en marktpartijen krijgen waardering dat ze werken aan de verduurzaming van projecten.’

Eenduidige systematiek

Het idee achter de instrumenten voor duurzaam inkopen in de GWW-sector is eigenlijk heel eenvoudig. De CO₂-Prestatieladder heeft 5 treden waarop een aannemer kan inschrijven: hoe hoger de trede, hoe ambitieuzer zijn inspanning om de CO₂-uitstoot te verminderen. Rijkswaterstaat beloont die ambitie vervolgens met een fictieve aftrek van de inschrijfprijs. DuboCalc is een programma om de verschillende duurzaamheidsaspecten van een ontwerp door te rekenen. ‘Voor ons is het belangrijk dat deze methode bijdraagt aan een eerlijke vergelijking van alle inschrijvingen,’ zegt Visser. ‘Daarom vraagt de markt nadrukkelijk om een eenduidige systematiek op het gebied van duurzaamheid. Niet alleen bij Rijkswaterstaat, maar binnen de hele GWW-sector.’

Die vraag om meer eenduidigheid kwam vaker terug in de evaluatie, vertelt Gerwin Schweitzer, plaatsvervangend programmamanager Duurzaam Inkopen GWW van Rijkswaterstaat. ‘Duurzaam inkopen is al een aantal jaren een vast onderdeel van onze criteria voor de Economisch Meest Voordelige Inschrijving (EMVI). Die continuïteit schept duidelijkheid in de markt en dat wordt gewaardeerd. Daarom is het belangrijk om onze ervaringen te delen met andere opdrachtgevers. Op die manier kunnen we duurzaam inkopen in de sector verbreden en versterken. Met de voorbereidingen voor een gebruikersgroep DuboCalc hebben we inmiddels al een stap in die richting gezet.’

Zonnepanelen

Duurzaam inkopen leidt dus tot duurzame inschrijvingen. Maar heeft dat in de praktijk ook daadwerkelijk positieve effecten, zoals slimmer energieverbruik en CO₂-reductie? Marjolein van der Klauw: ‘Duurzaamheid als EMVI-criterium geeft marktpartijen de kans om te laten zien wat ze kunnen. In de ontwerpen van de projecten Derde kolk Beatrixsluis en Zeetoegang IJmond werden bijvoorbeeld zonnepanelen opgenomen, terwijl we die niet als eis in de aanbesteding hadden opgenomen. Dat is dus pure winst.’