Kennisopbouw en kennisoverdracht

Rijkswaterstaat Bodem+ heeft een belangrijke rol bij het versterken van bodemkennis in de praktijk. Dat doen we veelal in samenwerking met het Uitvoeringsprogramma (UP) Bodemconvenant en onze kennispartners in de netwerken, zoals het ExpertiseNetwerk Bodem en Ondergrond en het Kennis- en Onderwijscentrum Bodem en Ondergrond voor het Hoger Onderwijs (KOBO-HBO). We richten ons hierbij op zowel kennisontwikkeling als kennisoverdracht. Dit doen we door deelname aan netwerken en initiatieven, het beheren van websites over bodemzaken en het inzetten van onze expertise bij (decentrale) overheden.

Geleverde producten

We gaven nieuwe impulsen aan kennisagendering, -ontwikkeling en -overdracht. Veel aandacht ging naar de versterking van kennis in de praktijk, zowel op lokaal als regionaal niveau.

Helpdesk, website, nieuwsbrief

Bodem+ verzorgde de beantwoording van 2.414 vragen aan de bodemhelpdesk (-0,5% ten opzichte van 2016) en 502 vragen aan de Meldkamer Bodemkwaliteit (-39% ten opzichte van 2016).

Aantal helpdeskvragen

Verder beheerden we de goed bezochte website bodemplus.nl – met bijna 723.000 paginaweergaves door circa 200.000 bezoekers – en publiceerden we 74 nieuwsberichten. De meest bezochte websiteonderdelen zijn nog altijd het ‘Zoekmenu erkende bodemintermediairs’, dat alleen al verantwoordelijk was voor 360.802 (50% van de) paginaweergaven van de gehele site en het dossier ‘Besluit bodemkwaliteit’, met 115.939  (16% van de) paginaweergaven. Op 12 mei 2017 is de website bodemplus.nl verhuisd van rwsleefomgeving.nl naar een eigen domein. Tijdens de migratie is ook de structuur verbeterd en de navigatie-ingang ‘maatschappelijke opgaven’ toegevoegd.

Bodemrichtlijn.nl

De website Bodemrichtlijn.nl werd door ruim 114.000 bezoekers bezocht met ruim 303.000 paginaweergaves. Ook publiceerde het Expertisenetwerk Bodem en Ondergrond achttien nieuwsbrieven Tussen Bodem en Ondergrond, waarop circa 2.610 mensen zijn geabonneerd. Er waren diverse publicaties in vaktijdschriften als BODEM, Land+Water en H2O.

Bezoeken en gesprekken

Er werden ongeveer 15 werkbezoeken aan en gesprekken met bevoegde overheden Wbb (Wet bodembescherming) door het UP Bodemconvenant gehouden. Ook waren er ongeveer 55 accountgesprekken met provincies, gemeenten, waterschappen en omgevingsdiensten. De accountmanagers van Bodem+ waren hiervoor verantwoordelijk. De afdelingshoofden van Rijkswaterstaat Leefomgeving hielden 18 gesprekken met directeuren van Omgevingsdiensten. Deze contacten leverden een schat aan signalen en uitvoeringswensen op. Deze worden vertaald naar voorstellen tot beleidsontwikkeling en -implementatie.

Georganiseerde bijeenkomsten

  • Medeorganisatie van het symposium Bodembreed in ‘s-Hertogenbosch, 2 bijeenkomsten van het Platform Toezicht Bodem, 6 bijeenkomsten van het Platform Bodembeheer en 3 Baggernetbijeenkomsten.
  • Via het initiatief Bewust bodemgebruik organiseerden we een werkconferentie Eigentijds eigendom van grond, een ambassadeursbijeenkomst, een editie van Soils2Meet en een bijeenkomst over Sustainable Development Goals (SDGs). Ook leverden we bijdragen aan de Green deal Voedselbossen, Bodembewust boeren, Stadsmeesterschap en de Nationale Omgevingsvisie.
  • Organisatie van een groot aantal presentaties en workshops op zowel nationale als internationale symposia, zoals BodemBreed, de Schakeldag/Dag van de Omgevingswet, Stichting Infrastructuur Kwaliteitsborging Bodembeheer-jaarcongres, Aquaconsoil en Sednet.

Onderwijs

Via het KOBO-HBO werd bijgedragen aan het duurzaam verbinden van hoger onderwijs met de praktijk, het ontwikkelen, actualiseren en beschikbaar stellen van lesmateriaal en het bijeenbrengen van vraag en aanbod van stageopdrachten.
Mede dankzij de bijdrage van Bodem+ was de Geoweek wederom succesvol. Circa 4.700 leerlingen maakten hierbij kennis met de praktijk van Geo.

Internationaal

Bodem staat internationaal weer op de politieke agenda. De Europese Commissie startte op basis van het mandaat uit het 7e Milieuactieplan een Impact Assessment (IA) voor een bindend juridisch bodembeleidskader. De Commissie heeft de lidstaten een vragenlijst voorgelegd om het probleem van bodem in beeld te brengen en in kaart te brengen waarom dit op EU-niveau nodig is. Dit is het startpunt van de IA. Samen met het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV) is de vragenlijst beantwoord. Het project Soils4EU (onder leiding van Deltares) moet de grensoverschrijdende aspecten en daarmee de motivatie voor het EU-bodembeleid in beeld brengen. In 2018 wordt deze discussie voortgezet.

Naast de verkenning voor een aparte EU-bodemrichtlijn zet de Commissie ook in op wijziging van bestaande EU-regelgeving door onder andere vergroening van het Europees landbouwbeleid en de mogelijkheid voor extra bodemmaatregelen. Voor de ministeries van Infrastructuur en Waterstaat en LNV is een dossier opgesteld voor de high level-bijeenkomst onder Estlands voorzitterschap.

Op ons initiatief is het Common Forum-netwerk verbreed door de oprichting van de werkgroep Soil as a resource. Centraal in deze werkgroep staat de wijze waarop bodemgerelateerde UN SDGs worden geïmplementeerd door verschillende lidstaten. Het belangrijkste discussiepunt is welke indicatoren van belang zijn om Land Degradation Neutrality (SDG-actie 15.3) te monitoren.

Op 5 december, de World Soil Day, is het Nederlandse bodembeleid met de koppeling aan de maatschappelijke opgaven toegelicht. De gepresenteerde ‘paradigma shift’ met noodzakelijke transities kreeg veel bijval. De Europese Commissie raakt er steeds meer van overtuigd dat duurzaamheid ook lokaal wordt bepaald en dat daar dus een flexibel instrumentarium bij hoort. Deze bijeenkomst stond ook in het teken van de eindbijeenkomst van het project INSPIRATION. De Europese onderzoeksagenda voor bodem, landgebruik en landbeheer is opgeleverd. Voor Nederlandse partijen ligt de weg open om internationale allianties aan te gaan.  

Het Interreg-project COCOON is gestart. Dit project moet een visie ontwikkelen voor het management van de vele stortplaatsen in de EU. Speciale aandacht gaat hierbij uit naar het terugwinnen van grondstoffen.