Slimme standaardisatie bij nieuwe sluizen
Schutsluizen voor de scheepvaart zijn in de vorige eeuw in grote aantallen gebouwd, vooral in de jaren dertig. Dat betekent dat veel sluizen de komende decennia het einde van hun levensduur bereiken, of vanwege het toenemende scheepvaartverkeer niet meer over voldoende schutcapaciteit beschikken. Van de 137 sluizen die Rijkswaterstaat in beheer heeft, zijn er 52 vóór 2040 aan vervanging toe. Het programma MultiWaterWerk (MWW) gebruikt ‘standaardisatie bij sluizen’ deze vervangingsopgave zo efficiënt mogelijk aan te pakken.
Belangrijke reden voor de start van MWW is dat sluisbeheerders in de loop der jaren te maken hebben gekregen met steeds meer verschillende oplossingen voor dezelfde problemen. De noodzakelijke specialistische, lokale kennis en unieke reserveonderdelen komen het beheer, de beheersbaarheid en de beschikbaarheid van de sluis niet ten goede. MWW streeft er daarom naar om een standaard basisontwerp van een waterkunstwerk te maken dat op meerdere locaties in Nederland kan worden ingepast. Dit levert lagere life cycle costs op en een betere voorspelbaarheid in bouwkosten en -tijd. Bovendien neemt de beschikbaarheid en betrouwbaarheid van sluizen toe.
Welke functies en objecten komen in aanmerking voor standaardisatie en waar krijgt de markt meer vrijheid?
Innovatieve inkoop
MWW werkt aan slimme oplossingen voor sluisonderdelen die niet eenmaal maar vaker toepasbaar zijn. Denk aan standaard sluisdeuren. Dat vraagt om innovatieve inkoop: geen geïsoleerde, enkelvoudige aanbesteding, maar aanbestedingen met een scherp oog voor repetitieve elementen. Daarvoor moet eerst vaststaan voor welke sluiselementen het voordeel van standaardisatie evident is. Bij ieder van deze elementen onderzoekt Rijkswaterstaat vervolgens samen met de markt hoe deze voordelen te benutten.
Programma
Het programma van MWW bestaat uit 3 fasen.
In 2014 is de onderzoeksfase gestart, bestaande uit 3 pijlers. De eerste pijler Bouwtechnologie omvat onder meer een inventarisatie van relevante lopende initiatieven, technische concepten en veelbelovende innovaties. Ook is vooruitgekeken naar de concrete ambities op langere termijn.
Bij Marktmodellen zoekt MWW naar manieren om tot standaarden te komen en de gestandaardiseerde componenten in aanbestedingscontracten mee te nemen. Van belang hierbij is om zoveel mogelijk te putten uit de aanwezige kennis en ervaring bij diezelfde markt. Voor sommige functies of componenten daagt MWW de markt uit om een innovatieve oplossing te vinden die standaard toepasbaar is.
Iedere sluis beter richt zich op het leren van huidige sluisprojecten en van andere beheerders. Maar ook tijdens de uitvoering streeft MWW ernaar om iedere nieuwe sluis met toegepaste standaardcomponenten beter te maken dan zijn voorganger.
Vanaf 2017 is de MWW-aanpak klaar voor toepassing in de praktijk
In 2015 start fase 2, de ontwikkeling van gestandaardiseerde, maar ook baanbrekende en duurzame concepten op basis van kennis en informatie uit de eerste fase. Doel is om binnen dit kader samen met marktpartijen een benchmarksluis te ontwikkelen. Hiermee worden de resultaten van fase 1 tot reële meervoudig toepasbare oplossingen uitgewerkt. Deze samenwerking vindt plaats op De Bouwcampus, de plek voor markt, overheid en kennisinstellingen om tot nieuwe bouwconcepten te komen.
In fase 3 zoekt MWW naar een plek om deze bouwconcepten voor het eerst toe te passen. Dit betreft dus een echt bouwproject, de eerste die volgens de MWW-aanpak van de band rolt.
Samenwerken
MWW is gepositioneerd onder Deltatechnologie van de topsector Water. Dat betekent dat Rijkswaterstaat nadrukkelijk de samenwerking aangaat met andere overheden, de marktsector en kennisinstituten. Verschillende marktpartijen hebben zich vanuit de koepelorganisaties Bouwend Nederland, NLingenieurs en de Vereniging van Waterbouwers voor MWW verenigd onder de vlag Taskforce Deltatechnologie.
Daarnaast wordt gewerkt aan een open platform om technische data en informatie beschikbaar en uitwisselbaar te maken voor een veel grotere groep onderzoekers en innovatoren. De website www.sluispedia.nl is hiervan de eerste spin-off.
Partners MultiWaterWerk
