Rijkswaterstaat wil dat Nederland een veilige, schone, groene en prettige plek is om te leven. Nu en voor volgende generaties. Daar werken we op diverse manieren aan. Door circulair te werken, door energieneutraal te werken, door de gebieden waar we werken leefbaar in te richten en door de natuur zorgvuldig te beheren.
Energie en klimaat
Rijkswaterstaat wil in 2030 klimaatneutraal werken. Om dat te bereiken dringen we de CO2 die we met ons werk uitstoten terug. Bovendien wekken we de energie die onze bruggen, sluizen en wegverlichting verbruiken steeds meer zelf op met zonnepanelen en windturbines. In 2022 voerden we een succesvolle proef uit op sluizencomplex Born met slimme ledverlichting. De komende 2 jaar krijgen alle sluiscomplexen in de Maas ook deze slimme ledverlichting.
Alle sluiscomplexen in de Maas krijgen slimme ledverlichting
Circulair
Rijkswaterstaat wil in 2030 circulair werken. Samen met de bouwsector werken we aan een roadmap naar schoon en emissieloos bouwen. Met onder meer een subsidieregeling, een kennis- en innovatieprogramma en door medeoverheden te ondersteunen. Maar vooral door samen nieuwe, duurzame materialen en duurzame werkwijzen te ontwikkelen. We hergebruiken bijvoorbeeld steeds meer asfalt en onderdelen als betonnen liggers uit bruggen. En we stimuleren en faciliteren bedrijven om circulair te werken. Zo hebben we in de afgelopen jaren al een viaduct ontwikkeld dat we als legoblokken in elkaar kunnen zetten en uit elkaar kunnen halen om het op een andere plek te hergebruiken.
Windmolenpark
Eneco bouwde in 2022 in opdracht van Rijkswaterstaat een windmolenpark op de kop van de Maasvlakte 2. Op de dijk komen 10 turbines en op het strand 12. Windpark Maasvlakte 2 gaat vanaf 2023 jaarlijks ruim 400 GWh aan duurzame stroom opwekken. Dat is genoeg om het hele ministerie van Infrastructuur en Waterstaat te voorzien van groene stroom voor alle kantoren, wegen en vaarwegen.
Inpassen en samenwerken
Werken aan wegen, dijken, bruggen, tunnels en sluizen heeft directe gevolgen voor de inrichting en de natuur van een gebied. Wij willen dat onze infrastructuur goed past in de omgeving. Samen nadenken over de inrichting van een leefomgeving waar je prettig kunt wonen, werken en recreëren, met ruimte voor water en natuur; dat is ons doel. Sinds 2022 geldt daarbij het uitgangspunt dat ‘water en bodem sturend’ zijn voor de ruimtelijke inrichting in ons land. Wij denken na en mee over wat dit betekent en hoe wij hieraan vorm en uitvoering kunnen geven.
Bijvoorbeeld door stukken weg verdiept aan te leggen. En door drukke wegen in stedelijke gebieden te laten verdwijnen in een tunnel. Denk aan de Gaasperdammertunnel, een landtunnel in de A9 in Amsterdam-Zuidoost die in 2020 is geopend. Op het dak van die tunnel legden we samen met omwonenden een park aan dat wijken in Amsterdam-Zuidoost met elkaar verbindt.
Natte natuur
We beheren een groot areaal met vooral veel ‘natte’ natuur: de Noordzee, de Waddenzee, het IJsselmeer, de Deltawateren en de natuur in uiterwaarden langs de grote rivieren. Schoon en gezond water is van levensbelang voor mensen, dieren en planten. Daarom herstellen, beschermen en verbeteren we de ecologische waterkwaliteit en de natuur in de rijkswateren. 3 programma’s geven daar richting aan: de Kaderrichtlijn Water, Natura 2000 en de Programmatische Aanpak Grote Wateren.
De droogte van de afgelopen jaren vormt, in combinatie met de hoge temperaturen, een gevaar voor de natuur. Vissoorten als spiering en kwabaal kunnen slecht tegen een hoge watertemperatuur, blauwalgen groeien bij hogere temperaturen en de stroming van het water neemt erdoor af. Ook plantensoorten moeten zich steeds sneller aanpassen. Samen met partners, zoals de waterschappen en Staatsbosbeheer, monitoren wij de effecten van klimaatverandering op de natuur in de Biesbosch. Samen bekijken we ook hoe we natuurgebieden door inrichting en beheer klimaatbestendiger en veerkrachtiger kunnen maken. Met Wageningen University & Research kijken we naar ecologische effecten op bermvegetatie en naar hoe we hier met doordacht beheer op kunnen inspelen.
Zeegras
In maart 2022 hebben we 3.200 m2 zeegras aangelegd bij het eiland Griend in de Waddenzee. Het doel is om de waterkwaliteit te verbeteren. Zeegras vangt slib, stabiliseert de bodem en zorgt voor helderder en stiller water. Dat maakt een zeegrasveld een goede woon- of schuilplaats voor planten en dieren. Zeegras vergroot dus de biodiversiteit in de Waddenzee. Al eerder is op Griend zeegras aangelegd. In totaal zijn nu ongeveer 700.000 zaden ingebracht die zo'n 100.000 plantjes gaan opleveren. Het herstel van zeegras in de Waddenzee is een van de doelstellingen van de Kaderrichtlijn Water, gericht op het verbeteren van de waterkwaliteit.
47 soorten broedvogels en 170 plantensoorten zijn er op Marker Wadden bij gekomen
Marker Wadden
Op Marker Wadden ontstaat steeds meer leven. In enkele jaren zijn er 47 soorten broedvogels en 170 plantensoorten bij gekomen op de opgespoten eilanden in het Markermeer. In 2016 werd in opdracht van Rijkswaterstaat en Natuurmonumenten gestart met het opspuiten van zand en het slepen van modder om Marker Wadden te creëren. Sindsdien zijn er veel (zeldzame) dier- en plantensoorten bij gekomen op de eilanden. Onder meer de ijseend, de dwergmeeuw en de kwartelkoning. Daarnaast leggen vissen er graag eieren en vestigden ook kleine dieren als kevers, libellen, vlinders en sprinkhanen zich in het gebied. Lees meer over de natuur op Marker Wadden in het artikel 'Het is hier on-Nederlands open'.
