Schippers moeten regelmatig de waterstanden checken. Dit kan op Teletekst en op veel verschillende lokale apps of sites. Met een nieuw platform hebben schippers voortaan alle belangrijke informatie over verschillende vaarwegen in één oogopslag. In 2022 werd EuRIS gelanceerd, een online portal met live routeinformatie over vaarwegen in 13 Europese landen. Peter Oudenes is adviseur Scheepvaartverkeersmanagement RWS. Hij legt uit wat de portal doet en waarom die zo belangrijk is.
De juiste reisinformatie verzamelen was voor schippers altijd een hele uitdaging, vertelt Peter. ‘Als je door verschillende landen voer, moest je zelf eerst van allerlei plekken informatie verzamelen. Bijvoorbeeld om te kijken hoe het met de waterstanden gesteld was. Ieder land bood die vaarweginformatie op zijn eigen manier aan. Bovendien waren er geen uniforme werkwijzen voor bijvoorbeeld het doorgeven van brughoogtes. EuRIS maakt daar een einde aan.’
Een Europese vaar-TomTom
13 landen werken mee aan EuRIS. Peter: ‘Het is plat gezegd een soort Europese TomTom voor waterwegen, maar dan extra uitgebreid. Je hoeft niet langer per land te bekijken: hoe vaar ik van A naar B? Met de auto is het bijna vanzelfsprekend dat je moeiteloos door Europa rijdt. Maar over vaarwegen is dat nog allesbehalve normaal. Bovendien komt daar nog een hoop extra informatie bij. Waar liggen de vaarwegen, hoe groot zijn de sluizen, hoe hoog zijn de bruggen, wanneer zijn de bruggen open en wanneer worden ze bediend, wat zijn de waterstanden, wachttijden bij sluizen, en ga zo maar door.’
‘Met EuRIS brengen we al die informatie op een centrale plek’
Internationale processen
‘Met EuRIS brengen we al die informatie op een centrale plek. Dat is gemakkelijker voor gebruikers en proberen we nu steeds verder te standaardiseren.’ Dat beperkt zich niet alleen tot data. Ook de werkwijzen moeten op elkaar aansluiten. Peter: ‘In Nederland is het bijvoorbeeld zo dat als we ergens een brug of sluis sluiten, we dat in een aantal minuten kenbaar moeten maken aan de schipperij. Maar in andere landen duurt dat 2 of 3 dagen. Dan ben je aan het varen en kom je bij een dichte sluis. Onhandig! Dit soort dienstverlening is lastiger aan te passen. Het is namelijk kostbaar en vraagt om grotere organisatorische veranderingen. De komende jaren willen we deze processen beter op elkaar aan laten sluiten.’
Positieve verandering
Voor schippers is het soms nog even wennen dat er een nieuw systeem is. Peter: ‘Mensen zijn gewoontedieren. Het is dus belangrijk dat we verandering goed introduceren. De schippers die het al gebruiken, merken dat ze meer data ter beschikking hebben, dat schepen beter op elkaar aansluiten en dat ze betere berekeningen kunnen maken van hun reistijden. En ook kunnen experimenteren. Ondernemers binnen de scheepvaart kijken bijvoorbeeld hoe ze smart shipping kunnen inpassen in hun bedrijfsvoering.’
‘Als de wachttijd structureel langer is, heb je reden om beleid aan te passen’
Data is bron voor beleid
Natuurlijk is de beschikbare informatie ook een bron voor beleid. ‘Als schippers continu opmerken dat ze te lang voor een sluis liggen te wachten, dan is het prettig als je de data erop na kunt slaan. Als de maximale wachttijd dan structureel langer is dan afgesproken, heb je reden om beleid aan te passen’, aldus Peter.
Boven verwachting
Plannen zijn goed, maar het gaat natuurlijk om de praktijk. En wat blijkt? Het systeem werkt boven verwachting. Al zijn er nog kleine verbeteringen nodig. Peter: ‘Een computer is meer zwart-wit dan een ouderwetse kaart. Bij een kaart kun je zelf nadenken over alternatieve oplossingen. Die rigide werking proberen we eruit te halen.’ Tot nu toe zijn de mensen overwegend enthousiast. Niet alleen schippers, maar ook collega-scheepvaartmanagers. ‘Voor hen is belangrijk: kloppen de gegevens over mijn vaarwegen en mijn sluis? Verder kijken we naar nieuwe toevoegingen. In EuRIS staan op dit moment nog alleen de waterstanden, maar schippers willen ook de waterafvoer en het volume weten, want dan weten ze of ze met de stroming mee kunnen varen. Die opties gaan we verder uitwerken op basis van de informatie van waterinfo.nl.’
‘We willen makkelijker aansluiten bij andere modaliteiten’
Verder digitaliseren
Data digitaliseren betekent volgens Peter nog niet dat je echt digitaal werkt. Hiervoor is meer nodig. ‘Zo willen we bijvoorbeeld makkelijker aansluiten bij andere modaliteiten. Zeker voor CO2-reductie is dat heel belangrijk. Neem containerschepen: om goederen zo economisch mogelijk van A naar B te transporteren en om je CO2-voetafdruk zo klein mogelijk te houden, vaar je met een binnenvaartschip naar Duisburg om daar containers te lossen op trucks. Daar aangekomen wil je niet dat er 100 vrachtauto’s al een tijd staan te wachten. Voor die optimale aansluiting tussen water- en wegverkeer moeten we nauw samenwerken met logistieke partijen.’
Europese samenwerking
Nederland is vooruitstrevend in de dienstverlening naar de schipperij. Dat biedt ook internationaal mogelijkheden. Peter vertelt: ‘We ontwikkelen veel oplossingen op nationaal niveau die we ook naar internationaal niveau kunnen brengen. Zo is er bijvoorbeeld te zien hoe laat een brug open of dicht is. En we hebben een zeer uitgebreide sluisplanningapplicatie. Daarin ziet de schipper wanneer hij of zij wordt geholpen. Op bepaalde trajecten werken we met sluishulp op afroep. Schippers moeten regelmatig de waterstanden checken. Vroeger deden zij dit op Teletekst en op veel verschillende lokale apps of sites. Met Euris komt hier een eind aan en hebben zij alle belangrijke informatie over verschillende vaarwegen in één oogopslag. Het is onze bedoeling om dit soort nationale initiatieven te internationaliseren, zodat schippers door heel Europa efficiënter varen.’
