Fietsers en automobilisten maken, via het aangeven van richting, hun omgeving duidelijk welke kant zij opgaan. Op het water is het aangeven van richting niet gebruikelijk. Pas wanneer de kapitein van een schip in het vaarwater denkt te komen van een ander schip, zal hij zich melden via de marifoon. Voor die inschatting maakt de kapitein gebruik van veronderstellingen, bijvoorbeeld dat het andere schip de huidige koers houdt. Wat nou als schippers niet meer hoeven te vertrouwen op hun eigen aannames, maar gebruikmaken van informatie die direct van het andere schip komt? Deze vraag stond centraal in een recent MARIN-onderzoek dat is uitgevoerd in opdracht van Rijkswaterstaat binnen het IenW programma Smart Shipping.
Trackpilots
Patrick Potgraven, programmanager Smart Shipping vertelt: ‘In het onderzoek was een belangrijke rol in het aangeven van intenties weggelegd voor zogenaamde trackpilots. Een trackpilot (ook wel TrackControleAssistent genoemd) kan voor een binnenvaartschipper een vaarroute bepalen naar de bestemming. Bovendien kan het systeem het schip in belangrijke mate zelfstandig naar de bestemming laten varen, uiteraard onder toezicht van de schipper. Inmiddels zijn ruim 700 trackpilots geïnstalleerd en heeft 7% van de binnenschepen die in West-Europa varen zo’n apparaat.’
Als op de trackpilot wordt gevaren, zijn de verwachte posities van het schip in de komende minuten in het systeem bekend. In het simulatorexperiment bij MARIN werden die posities gedeeld met de schepen in de omgeving. In het experiment participeerden drie leveranciers van trackpilots: het Duitse Argonics, Shipping Technology uit Nederland en Tresco uit België. De gedeelde intenties werden tevens getoond aan de schippers.
Veiligheid op het water
Een conclusie van het gezaghebbende onderzoeksinstituut MARIN was dat het delen van digitaal intenties kan bijdragen aan de veiligheid op het water én aan een efficiëntere verkeersafwikkeling. Men zag onder meer dat schepen die intenties delen eerder anticiperen op manoeuvres van het andere verkeer en er gerichter gebruik werd gemaakt van de marifoon. Om die extra veiligheid te kunnen borgen, is het wel noodzakelijk om bij de implementatie de juiste keuzes te maken.
Een goed idee
Op basis van de resultaten werken Rijkswaterstaat, meerdere leveranciers van trackpilots en een aantal andere geïnteresseerde partijen samen aan een marktimplementatie van het concept.
Patrick: ’De eerste vraag was ‘is het digitaal delen van intenties een goed idee’? Daarop kregen we het antwoord: ‘ja dat is een goed idee’. Nu moeten we nadenken over goede afspraken, een communicatieprotocol en de veiligheid van het gebruik van trackpilots. We hebben deze getest in een simulatoromgeving. Straks bekijken we hoe het in de praktijk gaat als schippers vanuit hun stuurhut communiceren. Ook trekken we het concept breder met de vraag of het digitaal delen van intenties ook de druk op de communicatiekanalen in een haven verlicht. Een heel interessante definitiefase.’
De deelnemende leveranciers, Argonics, Shipping Technology en Tresco, hebben aangegeven betrokken te willen blijven bij de volgende fase, die een uitrol van het systeem voorbereidt. Tijdens een symposium eind 2022 is andere belanghebbenden gevraagd of ze willen aansluiten. Dat leverde een aantal gegadigden op, die in de verdere uitwerking zullen worden betrokken.
