Onderweg vroegtijdig én nauwkeurig veiligheidsmeldingen ontvangen? Dat kan. Tenminste, als je de navigatiediensten gebruikt. Veiligheidsmeldingen zijn berichten over o.a. ongevallen, een filestaart of gesloten rijstroken. Hierdoor kom je als weggebruiker niet meer voor verrassingen te staan, en anticipeer je beter op je route. Oftewel, een veiligere rit. De serviceproviders ANWB, Flitsmeister, Hyundai, Inrix, Kia of TomTom werken samen met de overheid in het samenwerkingsverband onder de naam Safety Priority Services (SPS). Adviseur verkeersinformatie Martien Adema vertegenwoordigt Rijkswaterstaat binnen het kernteam van SPS. Hij vertelt over de stand van zaken in het project, 1,5 jaar na de start.

Martien Adema, adviseur verkeersinformatie Rijkswaterstaat

In januari 2022 ging het samenwerkingsverband SPS van start. Hiermee speelt Nederland in op de Europese wet- en regelgeving rondom datatoegankelijkheid die vanaf 2025 geldt. De betrokken partijen kunnen met deze samenwerking kennis en ervaring opdoen met het inzetten van data voor veiligheidsmeldingen aan weggebruikers. Dit gaat om meldingen voor wegwerkzaamheden, aankomende hulpdiensten, spookrijders, verkeersongelukken, obstakels op de weg, glad wegdek, filestaart, of een afgesloten rijstrook. De ambitie is om weggebruikers vroegtijdig en nauwkeurig een waarschuwing te geven, om zo te werken aan de veiligheid op de Nederlandse wegen.

Datatrein

Het mechanisme werkt als een soort datatrein. Rijkswaterstaat stuurt dagelijks verkeersdata door naar het Nationaal Dataportaal Wegverkeer (NDW). Net zoals iedere andere wegbeheerder dat doet. ‘Dit gaat bijvoorbeeld over de inzet van rode kruizen, een omgevallen vrachtwagen of objecten op de weg’, licht Martien toe. ‘Het NDW verzamelt onze input, en stopt deze vervolgens samen met andere relevante informatie in een soort ‘datapotje’. Hier plukken de serviceproviders gegevens uit om in te zetten voor het ontwerp van hun meldingen.’ Deze meldingen komen vervolgens terecht bij de weggebruikers. Rijkswaterstaat speelt een grote rol in deze keten. ‘Wij staan aan het begin van zo’n datatrein’, vertelt Martien verder. ‘Hoe zorgvuldiger wij zijn met het melden van informatie, hoe beter de weggebruikers uiteindelijk worden geïnformeerd.’

‘Door meldingen van weggebruikers, heeft deze dataketen een wisselwerking’

Wisselwerking

Serviceproviders kunnen ook zelf verkregen data naar het NDW versturen, zoals bijvoorbeeld crowdsourced data. ‘Dit betekent dat weggebruikers zelf meldingen maken in de app van een situatie op de weg waardoor de provider nieuwe data heeft’, verduidelijkt Adema. ‘De provider stuurt deze data vervolgens weer door naar NDW. Dit helpt ook weer in de processen van Rijkswaterstaat.’ Denk aan een botsing van 2 auto’s op een gevaarlijke plek waarover weggebruikers een melding sturen, voordat Rijkswaterstaat daarvan op de hoogte is. Daar ligt voor Martien de meerwaarde: ‘Door die meldingen van weggebruikers via serviceproviders, kunnen onze wegbeheerders bijvoorbeeld sneller hun hulpdiensten sturen naar zo’n incident. Zo heeft deze dataketen een wisselwerking.’

Feedbackloop

Eén ding is cruciaal. Martien: ‘De data van een wegbeheerder die terechtkomt bij het NDW moet wel van betrouwbare kwaliteit zijn. Alleen dan kan een serviceprovider een goede betrouwbare dienst leveren aan de weggebruiker. Het versturen van onjuiste berichten doet afbreuk aan de geloofwaardigheid van de diensten en daarmee ook aan de veiligheid. Die controle is dus van immens belang.’ Om dit te doen, maakt SPS gebruik van een zogenoemde feedbackloop. Elk kwartaal schuiven providers een voor een aan tafel met NDW en RWS en bespreken ze de data verkregen vanuit de weggebruiker, maar ook die vanuit RWS. ‘Want ook wij kunnen nog verbeteringen doorvoeren’, geeft Martien toe. ‘Onze data is niet altijd even consistent. We gebruiken soms verschillende beschrijvingen en codes voor bepaalde gebeurtenissen. Op basis van die feedback verbeteren wij onze input, en optimaliseren we het proces.’

‘We zetten grote stappen in het verzamelen en inzetten van kwalitatieve data’

Resultaten

Nu, 1,5 jaar na de start, blikt Martien met trots terug op afgelopen jaar: ‘We zetten grote stappen in het verzamelen en inzetten van kwalitatieve data. De eerste gebruikersinzichten laten al zien dat weggebruikers hun snelheid aanpassen en alerter rijden nadat ze een waarschuwing krijgen voor bijvoorbeeld een pechgeval verderop. Dat zijn mooie uitkomsten. Andere onderzoeksresultaten tonen aan dat 94% van de bestuurders die een filestaartwaarschuwing kregen, hun snelheid verminderden of in ieder geval alerter waren. We boeken dus duidelijk vooruitgang.’

Toekomst

‘De ene provider is wat verder in het leveren van bepaalde diensten dan de andere, maar het is goed om te zien dat we informatie met elkaar blijven uitwisselen. Zo zetten we SPS beter op de kaart en hopen we dat meer en meer serviceproviders gebruik gaan maken van deze veiligheidsdata’, vertelt Martien. Toch ziet hij ook nog uitdagingen. ‘Het gaat dus goed, maar we zijn er zeker nog niet. Zo moeten we de data van alle wegbeheerders ook op Europese schaal op elkaar afstemmen. Zo kunnen serviceproviders − die ook in andere Europese landen navigatiediensten aanbieden − vergelijkbare veiligheidsmeldingen uitsturen. Wat bijvoorbeeld in Nederland werkt, werkt nog niet altijd in het buitenland.’ Zo is Nederland het eerste Europese land waar het mogelijk is dat een weggebruiker wordt gewaarschuwd wanneer een voertuig met zwaailicht dichterbij komt. ‘Aankomend jaar gaan we op hetzelfde tempo door’, sluit Martien met vertrouwen af. ‘En banen we een weg naar een verkeersveiliger Nederland.’